Z Małopolska w II Wojnie Światowej
ŁOZIŃSKI Paweł.
Urodzony 13 grudnia 1883 r. w Krakowie. Syn Jana (sędziego sądu krajowego) i Marii z d. Hayling de Degenfeld. W 1902 r. zdał maturę w gimnazjum św. Anny w Krakowie. Studiował nauki przyrodnicze na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1907 r. obronił pracę doktorską z zoologii. Był asystentem profesora Henryka Hoyera. W 1909 r. podjął pracę wykładowcy przyrody i towaroznawstwa na Akademii Handlowej w Krakowie. Od 1911 r. pracował równolegle w Zakładzie Histologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1921 r. pracował w Zakładzie Anatomii Porów. W 1923 r. habilitował się. Prowadził wykłady z histologii, embriologii i anatomii
porównawczej na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Współpracował
z Komisją Fizjograficzną Polskiej Akademii Umiejętności. W
1934 r. został mianowany profesorem tytularnym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1936 r. pracował na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1937 r. odszedł z Akademii Handlowej. Został aresztowany 6 listopada 1939 r. w czasie Sonderaktion Krakau. Przy aresztowaniu zrewidowano go. Po przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. 9 listopada 1939 r. został wywieziony koleją z Krakowa-Łobzowa do więzienia we Wrocławiu. 10 listopada 1939 r. osadzono go w więzieniu karnym przy Kletschkauerstrasse 31 (obecnie
ul. Kleczkowska) lub więzieniu śledczym przy Freiburgerstrasse (obecnie ul. Świebodzka).
27 listopada 1939 r. po godz. 20,00 został przewieziony karetką więzienną na
dworzec główny we Wrocławiu. Po dwugodzinnym oczekiwaniu w tunelu pod torami
kolejowymi zapędzono go do pociągu. 28 listopada 1939 r. z przystanku leśnego
za stacją kolejową w Oranienburgu około godz. 16,00 w padającym deszczu ze
śniegiem przepędzono go do bramy KL Sachsenhausen i poddano procedurze
przyjęcia (kąpiel, strzyżenie, odebranie ubrań, pieniędzy i zegarków, wydanie
obozowych pasiaków. 29 listopada 1939 r. zapoznano go z regulaminem obozowym i
przydzielono do baraku. Zwolniono go z obozu 8 lutego 1940 r. ze względu na stan zdrowia (?). Wrócił do Krakowa.
Zmarł wskutek choroby serca 17 lutego 1942 r. w Krakowie, został pochowany na cmentarzu rakowickim w Krakowie.
Brzęk Gabriel, Straty wśród zoologów
polskich w następstwie II wojny światowej, „Analecta. Studia i materiały z
dziejów nauki” 1997 nr 6/2 (12), s. 192; Bunalski Marek, Lipa Jerzy J., Nowacki
Janusz, Almanach Entomologów Polskich XX
wieku, „Wiadomości Entomologiczne” 2001, s. 121-122; Czy wiesz kto to jest?, red. Stanisław Łoza, Warszawa 1938, Tom I,
s. 444; Feliksiak Stanisław, Słownik biologów polskich, Warszawa 1987, s. 341; Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 271; S. Jerzy, Kto to
przypomni Niemcom? http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html
[dostęp 19 czerwca 2020]; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 405;