Z Małopolska w II Wojnie Światowej

BORUCHOWICZ Maksymilian (Michał).          
Urodzony 11 października 1911 r. w Krakowie. Ukończył studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Debiutował w 1934 r. publikacjami prasowymi jako krytyk literacki. W 1938 r. wydał pierwszą powieść Miłość i rasa. W latach 1939-1942 przebywał we Lwowie. W 1942 r. osadzono go w obozie dla Żydów w Janowie we Lwowie. Używał tam pseudonimu „Ilian”. Ocalał od śmierci w obozie na skutek przerwania się w czasie egzekucji sznura szubienicy pod jego ciężarem. Jesienią 1943 r. zbiegł przy pomocy Adama Rysiewicza i Marii Hochberg z krakowskiej struktury Polskiej Partii Socjalistycznej Wolność Równość Niepodległość z obozu janowskiego. Dostarczył materiałów fotograficznych i literackich dotyczących tego obozu. We wrześniu 1943 r. Jadwiga Rysiewicz i Tadeusz Bilewicza przywieźli go pociągiem ze Lwowa do Krakowa z dokumentami na nazwisko Michał Borucki. Był komendantem Gwardii Ludowej Polskiej Partii Socjalistycznej Wolność Równość Niepodległość w powiecie Miechów[1]. Wg informatora Urzędu bezpieczeństwa Publicznego dowodził oddziałem Milicji Robotniczej Partii Polskich Socjalistów[2]. Używał pseudonimów „Borwicz”, „Maks”, „Zygmunt” i nazwiska Michał Borwicz. NN „Zygmunt” skontaktował z nim Stanisława Długosza „Zamek”[3]. Wspólnie ze Stanisławem Kowalczykiem rozmawiał 10 maja 1944 r. Bolesławem Ostrowskim „Nieczuja” w sprawie scalenia oddziałów gwardii Ludowej Polskiej Partii Socjalistycznej Wolność Równość Niepodległość z Armia Krajową. W czerwcu lub w lipcu 1944 r. wizytował prawdopodobnie (źródła mówią o NN Zygmuncie) wraz z Marianem Wojciechem Bombą i Władysławem Wójcikiem oddział Stanisława Długosza „Zamek” w miechowskiem. Pomagał zbiegłemu z niemieckiej niewoli majorowi Mikołajowi Kabanowowi. Dostarczył mu fałszywe dokumenty i przerzucił do sowieckiego oddziału partyzanckiego. Na przełomie 1944 i 1945 r. odwiedził wraz z Marianem Bombą „Marian”, Lucjanem Motyką i Kowalczykową „Hanka” Stanisława Długosza[4]. W latach 1945-1947 był przewodniczącym Komisji Historycznej przy Wojewódzkim Komitecie Żydowskim w Krakowie[5] i członkiem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Partii Socjalistycznej[6]. Należał do Paoley-Syjon-Lewica[7]. Mieszkał przy ul. Dietla 99 w Krakowie[8]. Przyjaźnił się z premierem Józefem Cyrankiewiczem, Bolesławem Drobnerem, Edwardem Osóbką-Morawskim, Zygmuntem Żuławskim[9]. Wiosną 1947 r. wraz z Józefem Wulfem legalnie wyjechał służbowo do Szwecji, a później do Paryża[10]. Zamieszkał we Francji. Był literatem. W 1953 r. obronił pracę doktorską z socjologii na Sorbonie w Paryżu. Uzyskał tytuł profesora. Kierował Centre d’Études Historiques przy Association de Juifs Polonais en France. Pracował w redakcji Radia „Wolna Europa”. Występował jako ekspert w procesach zbrodniarzy z niemieckich obozów koncentracyjnych.       
Zmarł na skutek choroby serca 31 sierpnia 1987 r. w Nicei (Francja). Został pochowany w Cabri (Izrael).         
IPN Kr 111/2761 Stanisław Długosz s. Józefa, zam. Kamienna Góra, b. Dowódca oddziału organizacji WRN w czasie okupacji, podejrzany o nielegalne przechowywanie broni w pow. Miechowskim (art. 4 $ 1 MKK), Protokół przesłuchania podejrzanego Bomba Marian, 4 II 1949, s. 11; IPN Kr 111/2761 Stanisław Długosz s. Józefa, zam. Kamienna Góra, b. Dowódca oddziału organizacji WRN w czasie okupacji, podejrzany o nielegalne przechowywanie broni w pow. Miechowskim (art. 4 $ 1 MKK), Protokół przesłuchania podejrzanego Długosz Stanisław, 26 X 1946, s. 14; IPN Kr 111/2761 Stanisław Długosz s. Józefa, zam. Kamienna Góra, b. Dowódca oddziału organizacji WRN w czasie okupacji, podejrzany o nielegalne przechowywanie broni w pow. Miechowskim (art. 4 $ 1 MKK), Protokół przesłuchania podejrzanego Długosz Stanisław, 26 X 1946, s. 17; Aleksandrowicz Julian, Kartki z dziennika doktora Twardego, Kraków – Wrocław 1983, s. 68; Bartelski Lesław M., Polscy pisarze współcześni, 1939-1991: Leksykon. Warszawa 1995; Bieniek Józef, Dzieje „Zochy”, „Almanach Sądecki” 1997 R. VI nr 1 s. 65; Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Artykuły recenzyjne i recenzje (R. Kiełkowski „Zlikwidować na miejscu”), „Dzieje Najnowsze” 1984 nr 1 s. 236; Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Ucieczki z obozów koncentracyjnych, cz.2, „Dzieje Najnowsze” 1977 nr 4 s. 90; Lewandowska Stanisława, Kryptonim „Legalizacja” 1939 – 1945, Warszawa 1984, s. 116; Mariańscy Maria i Mieczysław, Wśród przyjaciół i wrogów. Poza gettem w okupowanym Krakowie, Kraków 1988, s 95; Nekrolog Michała Borwicza, „Dziennik Polski” 1987 nr 205 s. 9; Nekrolog Michała Borwicza, „Dziennik Polski” 1987 nr 209 s. 5; Ważniewski Władysław, Walki partyzanckie nad Nidą 1939 – 1945, Warszawa 1969, s. 70, 166;