Z Małopolska w II Wojnie Światowej

GŁOWACKI Adam, „Ryś”, „Góral”, (1903-1970) - żołnierz Armii Krajowej, działacz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.        
Urodzony 14 grudnia 1903 r. w Kańczudze. Syn Wojciecha i Franciszki z d. Pałęckiej. Ukończył pięcioklasową szkołę Towarzystwa Szkoły Ludowej w Kańczudze. W latach 1923-1925 uczył się w trzyletniej Szkole Przemysłowej we Lwowie. Po zakończeniu nauki pracował jako stolarz. Od 1926 do 1927 r. odbywał jednoroczną zasadniczą służbę wojskową w jarosławskim 3. pułku piechoty Legionów. Podczas służby ukończył szkołę podoficerską i otrzymał awans na stopień starszego strzelca. Następny awans – na stopień kaprala rezerwy – otrzymał po odbyciu ćwiczeń wojskowych. Po zwolnieniu z wojska powrócił do stolarstwa. Początkowo pracował we Lwowie, a następnie w Kańczudze. W latach 1938-1939 był radnym w Zarządzie Miejskim w Kańczudze. W sierpniu 1939 r., jako podoficer rezerwy, został powołany na ćwiczenia do służby wojskowej w Batalionie Obrony Narodowej „Jarosław”. W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. walczył w szeregach II batalionu Obrony Narodowej „Jarosław” w rejonie Łupkowa, Cisnej, Komańczy i Sanoka. Po zakończeniu kampanii wrześniowej 1939 r. powrócił do Kańczugi. Jako jeden z pierwszych na tym terenie rozpoczął działalność w szeregach Związku Walki Zbrojnej. 9 lutego 1941 r. wyznaczono go na stanowisko podoficera broni Placówki Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej Kańczuga. Przez całą okupację niemiecką prowadził w swoim domu w Kańczudze przy ul. św. Barbary 66 konspiracyjną rusznikarnię i schron z bronią Placówki. W tej rusznikarni wyremontowano pod jego kierownictwem wiele sztuk broni dla całego Obwodu Armii Krajowej Przeworsk. W swojej stolarni wyprodukował wiele skrytek do przechowywania i przenoszenia dokumentów konspiracyjnych. Włączył się również w kolportowanie prasy konspiracyjnej, m. in. „Odwetu” i „Czynu”. Wyróżnił się podczas walki z niemiecką kompanią żandarmerii mającą przeprowadzić pacyfikację w Kańczudze. Podczas okupacji niemieckiej został awansowany na stopień plutonowego. Od dnia wkroczenia wojsk sowieckich do Kańczugi aż do rozwiązania Armii Krajowej w styczniu 1945 r. był zastępcą dowódcy Placówki AK Kańczuga. Po rozwiązaniu Armii Krajowej nie zaprzestał działalności konspiracyjnej. Redagował i przepisywał na maszynie komunikaty informacyjne, które kolportował na terenie powiatu przeworskiego. Po utworzeniu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość kontynuował konspiracyjną działalność. Pełnił funkcję zastępcy Koła Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość gminy Kańczuga. Kolportował wówczas konspiracyjną prasę Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość w tym organ Rzeszowskiego Okręgu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość „Ku Wolności”. Zbierał z terenu gminy Kańczuga informacje na temat działalności partii politycznych, organów Milicji Obywatelskiej oraz o wszelkich przejawach życia politycznego i ekonomicznego. Przekazywał te informacje swym przełożonym. 15 maja 1948 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. 14 września 1948 r., na sesji wyjazdowej w Przeworsku, został skazany wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Rzeszowie (Nr. akt. Sr. 597/48) na podstawie art. 86 § 1 i 2 KKWP i z art. 7 dekretu z 13 czerwca 1946 r., po zastosowaniu ustawy z 22 II 1947 r. o amnestii, na łączną karę 10 lat więzienia, utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na 5 lat oraz przepadek całego mienia. Rozprawie Wojskowego Sądu Rejonowego w Rzeszowie przewodniczył major Wacław Pietroń. Wojskowy Sąd Najwyższy postanowieniem z 14 grudnia 1948 r. (Sn. Odw. 2997/48) nie uwzględnił skargi rewizyjnej. Po zwolnieniu z więzienia 22 sierpnia 1955 r. podjął pracę zarobkową. Od października 1955 r. do chwili przejścia na emeryturę, w lutym 1969 r., pracował w Wielobranżowej Spółdzielni Pracy Metalowców w Kańczudze.        
Zmarł 5 listopada 1970 r. w Kańczudze i został pochowany na miejscowym cmentarzu.        
Postanowienie NSW z dnia 14 XII 1948 r., Sn. Odw. S. 2997/48; Wykaz członków WiN w pow. Przeworsk. Rozpracowanie „Iskra III”, Arch. Del. UOP Rzeszów, teczka 102 Przeworsk; Zaświadczenie Sądu Wojewódzkiego Wydział II Karny w Rzeszowie, z dnia 7 VIII 1991 r. sygn. akt II Ko. 488/91, sygn. wyrok WSR w Rzeszowie 597/49; Zagórski Andrzej, Rusznikarze w „Kazimierzu”, „Dziennik Polski”, nr 53(7173), 1967, s. 4; Zagórski Andrzej, Z badań nad strukturą organizacyjną ruchu oporu w Rzeszowsszczyźnie (Związek Walki Zbrojnej-Armia Krajowa), „Studia Historyczne” 1968 nr 1(40) s. 107; Zagórski Andrzej, Adam Głowacki, ps. „Ryś”, „WTK” 1970 nr 49(899); Zagórski Andrzej, Rusznikarze z „Kazimierza”, „WTK” 1971 nr 18(920) s. 6; Zagórski Andrzej, „Czarna księga” wymiaru sprawiedliwości w służbie komunistycznych okupantów, (7), „Opinia Krakowska” 1990 nr 54 s. 8; Zagórski Andrzej, Schemat organizacyjny WiN-u (1945-1947). Okręg WiN Rzeszów (próba rekonstrukcji), „Zeszyty Historyczne WiN-u” 1995 nr 6 s. 61, 96 przypis 139; Głowacki Adam: Relacja z dnia 18-19 V 1970. Zbiory A. Zagórskiego, sygn. I-904; Zięba Jan, Zorganizowanie Placówki Kańczuga, Zbiory A. Zagórskiego, sygn. I-191