Z Małopolska w II Wojnie Światowej


GATTY-KOSTYAL Marek (sporadycznie stosuje się nieprawidłowy zapis Kostyal-GattyMarek).  
Urodzony 20 lipca 1886 r. w Bochni. Syn Marka (aptekarza) i Emilii z d. Góra. W 1905 r. zdał maturę w gimnazjum w Bochni. Przez dwa lata praktykował w aptece swego ojca. Równocześnie studiował farmację na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia ukończył w 1909 r. W 1911 r. rozpoczął studia na Wydziale Chemicznym Uniwersytetu w Lipsku. W 1914 r. wstąpił do armii austriackiej. Został mianowany na stopień podporucznika. W 1918 r. obronił doktorat z chemii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1919 r. był delegatem na I Krajowy Zjazd Farmaceutów – Pracowników. Poparł wówczas organizację Związku Zawodowego Farmaceutów – Pracowników. W 1920 r. w stopniu kapitana lekarza brał udział w walkach frontowych wojny polsko-bolszewickiej. W 1921 r. został starszym asystentem w Katedrze Chemii Lekarskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1923 r. mianowano go na stanowisko kierownika Zakładu Farmacji Stosowanej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1926 r. był zastępca dyrektora Studium Farmaceutycznego. W 1928 r. otrzymał tytuł docenta Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1930 r. został profesorem nadzwyczajnym farmacji stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1933 i 1934 r. brał udział w Zjazdach Lekarzy i wygłaszał na nich referaty. 6 listopada 1939 r. został aresztowany w czasie Sonderaktion Krakau.
Przy aresztowaniu zrewidowano go. Po przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. 9 listopada 1939 r. został wywieziony koleją z Krakowa-Łobzowa do więzienia we Wrocławiu. 10 listopada 1939 r. osadzono go w więzieniu karnym przy Kletschkauerstrasse 31 (obecnie ul. Kleczkowska). W celi nr 306 wygłosił 20 listopada 1939 r. wykład Jak powstaje nowoczesny lek. 27 listopada 1939 r. po godz. 20,00 został przewieziony karetką więzienną na dworzec główny we Wrocławiu. Po dwugodzinnym oczekiwaniu w tunelu pod torami kolejowymi zapędzono go do pociągu. 28 listopada 1939 r. z przystanku leśnego za stacją kolejową w Oranienburgu około godz. 16,00 w padającym deszczu ze śniegiem przepędzono go do bramy KL Sachsenhausen i poddano procedurze przyjęcia (kąpiel, strzyżenie, odebranie ubrań, pieniędzy i zegarków, wydanie obozowych pasiaków, 29 listopada 1939 r. zapoznano go z regulaminem obozowym i przydzielono do baraku. 8 lutego 1940 r. zwolniono go z obozu. Powrócił do Krakowa. Został doradcą, a później kierownikiem działu naukowego w fabryce farmaceutycznej dr. A. Wandera (po nacjonalizacji w Polsce Ludowej Polfa Kraków, później Pliva S.A., obecnie w grupie Teva). Po wojnie powrócił do pracy w Studium Farmaceutycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1946 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Także w 1946 r. wybrano go na członka Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1947-1948 był dziekanem Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1949 r. był współzałożycielem pisma Komisji Farmacji Polskiej Akademii Umiejętności „Dissertationes Pharmaceuticae”. W 1950 został kierownikiem Katedry Farmacji Stosowanej Akademii Medycznej w Krakowie. Równocześnie w latach 1951-1952 kierował Stacją Badania Roślin Leczniczych Komisji Nauk Farmaceutycznych Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1953-1964 był przewodniczącym Komisji Nauk Farmaceutycznych Rady Naukowej przy Ministerstwie Zdrowia. Od 1955 r. pracował w Zakładzie Farmakologii Polskiej Akademii Nauk. W 1956 r. został honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego.    
Zmarł 13 września 1965 r. w Krakowie, został pochowany na cmentarzu Rakowickim.   
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1954 r.) i Krzyżem Komandorskim (1956 r.) Orderu Odrodzenia Polski. 
Archiwum ofiar terroru nazistowskiego i komunistycznego w Krakowie 1939-1956, (http://krakowianie1939-56.mhk.pl/pl/archiwum,1,marek-gatty-kostyal,870.chtm), dostęp 3 kwietnia 2015 r.; Bilek Maciej, Historia farmacji uczy nas... jakie miejsce jest w aptece najważniejsze, „Aptekarz Polski” 2011 nr 57/35; Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 270; Misterek Patrycja, Światowa kariera fabryki z Krakowa, Kierunek Farmacja.pl, (http://www.kierunekfarmacja.pl/artykul,6931,swiatowa-kariera-fabryki-z-krakowa.html) dostęp 3 kwietnia 2015; Reprezentanci nauk medycznych, zmarli członkowie AU w Krakowie, PAU, TNW i PAN, Katedra Historii Medycyny CM UJ, (http://www.khm.cm-uj.krakow.pl/wydzialy.html) dostęp 3 kwietnia 2015 r.;
S. Jerzy, Kto to przypomni Niemcom? http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html [dostęp 19 czerwca 2020]; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 404;