Z Małopolska w II Wojnie Światowej

HAJDUKIEWICZ Lech Wojciech.  
Urodzony 10 stycznia 1915 r. w Orłowej na Śląsku Cieszyńskim. Syn Józefa (działacza Stronnictwa Narodowego) i Zofii z d. Kwiatkowskiej. Od 1933 r. działał w Młodzieży wszechpolskiej i Stronnictwie Narodowym. W latach 1935–1936 był prezesem okręgu małopolskiego Młodzieży Wszechpolskiej. W latach 1933–1939 studiował historię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1937 r. był jednocześnie asystentem-wolontariuszem w Katedrze Historii Nowożytnej Uniwersytetu Jagiellońskiego. 6 listopada 1939 r. został aresztowany w czasie „Sonderaktion Krakau”[1]. Przy aresztowaniu zrewidowano go. Po przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. 9 listopada 1939 r. został wywieziony koleją z Krakowa-Łobzowa do więzienia we Wrocławiu. 10 listopada 1939 r. osadzono go w więzieniu karnym przy Kletschkauerstrasse 31 (obecnie ul. Kleczkowska) lub więzieniu śledczym przy Freiburgerstrasse (obecnie ul. Świebodzka). 27 listopada 1939 r. po godz. 20,00 został przewieziony karetką więzienną na dworzec główny we Wrocławiu. Po dwugodzinnym oczekiwaniu w tunelu pod torami kolejowymi zapędzono go do pociągu. 28 listopada 1939 r. z przystanku leśnego za stacją kolejową w Oranienburgu około godz. 16,00 w padającym deszczu ze śniegiem przepędzono go do bramy KL Sachsenhausen i poddano procedurze przyjęcia (kąpiel, strzyżenie, odebranie ubrań, pieniędzy i zegarków, wydanie obozowych pasiaków. 29 listopada 1939 r. zapoznano go z regulaminem obozowym i przydzielono do baraku. Przeniesiono go do KL Dachau. 10 października 1940 r. został zwolniony z obozu. Należał do konspiracyjnego Stronnictwa Narodowego. Używał pseudonimu „Szymon”. Z czasów okupacji niemieckiej w depozycie w roku 1945 przechowywał 2000 dolarów, które przekazał skarbnikowi Pawłowi Galikowi na potrzeby budżetu Stronnictwa Narodowego[6]. Po aresztowaniu ojca w kwietniu 1945 r. udał się razem z J. Matłachowskim i L. Mireckim do ks. Wł. Matusa z prośbą by objął funkcję prezesa Stronnictwa Narodowego w Kraju[7]. Był członkiem władz Okręgowych Stronnictwa Narodowego w Krakowie[8]. Po przeniesieniu Prezydium Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego w maju 1945 r. objął w nim funkcję szefa wydziału finansowego. W początkach października 1945 r. uczestniczył w zebraniu Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego, które odbyło się przy ul. Karmelickiej 1 w Krakowie. Na zebraniu przedstawił referat polityczny kurier J. Giertych i podjęto decyzję o zakupie spółdzielni drukarskiej “Technos”. W końcu października 1945 r. uczestniczył w kolejnym zebraniu Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego przy ul. Dietla w Krakowie na którym przyjęto regulamin Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego [9]. Na kolejnym zebraniu, nastepnego dnia, przy ul. Potockiego w Krakowie został zastępcą Przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego T. Macińskiego. 7 listopada 1945 r. uczestniczył na odprawie przy ul Łąkowej w Łodzi (z udziałem T. Macińskiego, W. Sawickiego, W. Marszewskiego). Prawdopodobnie brał udział w kolejnym spotkaniu odbytym w Łodzi przez Prezydium Komitetu Organizacyjnego na początku grudnia 1945 r. W końcu grudnia 1945 r. uczestniczył (wraz z W. Marszewskim, T. Macińskim, L. Dziubeckim, S. Kozickim, W. Bilanem) w spotkaniu z kurierem T. Bieleckiego w Katowicach[10]. Na spotkaniu w Katowicach razem z Marszewskim i Macińskim złożył swój mandat na ręce kuriera E. Sojki “Majewski”. Na kolejnym spotkaniu w styczniu 1946 r przy ul. św. Marka w Krakowie wszedł w skład nowego Prezydium Stronnictwa Narodowego, ktorego skład zaakceptował E. Sojka[11]. Na kolejnym zebraniu Prezydium Stronnictwa Narodowego 5 stycznia 1946 r przy ul. Sebastiana 27/13 w Krakowie (u pp Brzewskich) Sojka zatwierdził go na stanowisku skarbnika Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego[12]. W marcu 1946 r. współnie z W. Żychowiczem zorganizował spotkanie delegacji Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego (W. Marszewskiego i K. Żółtowskiego) z kardynałem Adamem Sapiehą w Krakowie na temat relacji pomiędzy Kościołem a Stronnictwem Narodowym i utworzenia Stronnictwa Katolickiego[13]. 29 i 30 marca 1946 r. brał udział w posiedzeniu Prezydium Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego, które odbyło się w lokalach przy ul Roosevelta 6/7 w Poznaniu (u T. Musiała). Referował tam sprawy budżetu partii[14]. Po reorganizacji Prezydium Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego w lipcu 1946 r. nadal kierował wydziałem finansowym, co zatwierdził zjazd w Warszawie 18 lipca 1946 r. Nadal był członkiem Prezydium[15]. Powierzono mu również kontrolę nad wydziałem opieki koleżeńskiej. Pod koniec września 1946 r. uczestniczył w XII posiedzeniu Prezydium Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego, które odbyło się w mieszkaniu konspiracyjnym M. Podymniaka w Bytomiu[16]. Uczestniczył w XIII posiedzeniu Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego odbytym przy ul. Drozda 20 w Gliwicach. Zaproponował wówczas W. Żychowicza na stanowisko kierownika wydziału akcji kapłańskiej. Brał udział w kolejnych posiedzenia Prezydium Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego w listopadzie 1946 r. przy ul. Narutowicza 116 w Łodzi (w mieszkaniu NN “Ridera”) oraz przy ul. Korfantego w Gliwicach w grudniu 1946 r[17]. Został aresztowany w grudniu 1946 r. Po jego aresztowaniu Stronnictwo Narodowe zlikwidowało punkty kontaktowe łączności z zagranicą obsługiwane przez A. Bogusza w Katowicach[18]. W procesie Prezydium konspiracyjnego Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego, 22 maja 1948 r. został skazany na 15 lat więzienia. Karę odbywał na Mokotowie w Warszawie, później we Wronkach. Przez wiele miesięcy przebywał w lodowej celi[19]. Przeniesiono go do więzienia we Wrocławiu (prawdopodobnie tego samego w którym więzili go Niemcy w 1939 r.)          
Zmarł 3 grudnia 1949 r. w więzieniu we Wrocławiu.     
Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 267; Kulińska Lucyna, Narodowcy. Z dziejów Obozu Narodowego w Polsce w latach 1944-1947, Warszawa-Kraków 1999, s. 30-42, 47, 55, 85, 86, 89, 168; Mysiakowska-Muszyńska Jolanta, Lech Haydukiewicz, w: Lista strat obozu narodowego w latach 1939–1955. Słownik biograficzny, tom I (redakcja naukowa Wojciech Jerzy Muszyński, Jolanta Mysiakowska-Muszyńska), Warszawa 2010, s. 137–138 (z fotografią); S. Jerzy, Kto to przypomni Niemcom? http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html [dostęp 19 czerwca 2020]; Urbańczyk Stanisław, Uniwersytet za kolczastym drutem, Kraków 1969, s. 272; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 402;