Z Małopolska w II Wojnie Światowej

KOPPE Wilhelm. 

Urodzony 15 czerwca 1896 r. w Hildesheim. Ukończył gimnazjum realne w Harburgu-Wilhelmsburgu. Uczestniczył w walkach na froncie I wojny światowej. W 1914 r. zgłosił się na ochotnika do 9. batalionu pionierów. Od 1915 r. walczył na froncie zachodnim. W grudniu 1916 r. został mianowany na stopień porucznika rezerwy. Był ranny. W 1918 r. zdemobilizowano go. Po wojnie był drobnym kupcem, potem hurtownikiem. Do NSDAP wstąpił 1 września 1930 r. z numerem legitymacji członkowskiej 305584. W 1931 r. został członkiem SA. 2 stycznia 1932 r. wstąpił do SS z numerem legitymacji członkowskiej 25955 i w stopniu SS-Truppführera. 1 września 1932 r. awansowano go na stopień SS-Sturmhauptführera i wyznaczono na stanowisko dowódcy 17. SS-Standarte. Równolegle od 16 listopada 1933 r. był dowódcą XVII Odcinka SS Münster. 30 stycznia 1933 r. otrzymał awans na stopień SS-Sturmbannführer. 20 kwietnia 1933 r. został awansowany na stopień SS-Standartenführer. 1 grudnia 1933 r. odszedł ze stanowiska dowódcy 17. SS-Standarte. 20 kwietnia 1934 r. awansowano go na stopień SS-Oberführera. 23 sierpnia 1934 r. odwołano go ze stanowisko dowódca XVII Odcinka SS Münster. 23 sierpnia 1934 r.  został mianowany na stopień generała majora (SS-Brigadeführera). 19 października 1934 r. został mianowany dowódcą XXVI Odcinka SS Danzig. 1 listopada 1935 r. odwołano go z tego stanowiska. We wrześniu 1936 r. przeniesiono go na stanowisko zastępcy dowódcy Nadodcinka SS Ost z siedzibą w Berlinie. Już 13 września 1936 r. został awansowany na stopień SS-Gruppenführera i przeniesiony na stanowisko dowódcy IdS w Dreźnie. Po dwóch tygodniach, 1 października 1936 r. przeniesiono go na stanowisko dowódcy Nadodcinka SS „Elbe”. Równolegle od marca 1938 r. był dowódcą IdS w Sachsen. 9 października 1939 r. odszedł z obydwu tych stanowisk i został przeniesiony na stanowisko Wyższego Dowódcy SS i Policji w Kraju Warty. Dodatkowo 26 października 1939 r. objął stanowisko dowódcy Nadodcinka SS „Warthe”. W okupowanej Polsce charakteryzowano go jako urzędnika pozbawionego cech ludzkich. W listopadzie 1939 r. wydał rozkaz, uwolnienia Poznania od Żydów w ciągu trzech miesięcy. 12 listopada 1939 r. jako pełnomocnik do spraw umacniania niemczyzny w Kraju Warty nakazał wysiedlenie do Generalnego Gubernatorstwa 200 tys. Polaków i 100 tys. Żydów. Zaakceptował plan wymordowania 230 tys. chorych na gruźlicę Polaków w Kraju Warty (plan nie został zrealizowany ze względu na spory kompetencyjne). Na przełomie maja i czerwca 1940 r. zorganizował masowy mord przy użyciu samochodowych komór gazowych 1558 niemieckich i ok. 500 polskich niepełnosprawnych pacjentach z ośrodka opiekuńczego w Działdowie. W listopadzie 1940 r. ustalał zasady przesiedleń Polaków z Kraju Warty do Generalnego Gubernatorstwa. Współorganizował wymordowanie kilku tysięcy Żydów w Lesie Krążel nieopodal Kazimierza Biskupiego. 20 kwietnia 1941 r. został awansowany na stopień generała porucznika policji (Generalleutnant der Polizei). 30 stycznia 1942 r. awansowano go na stopień SS-Obergruppenführera i generała policji (General der Polizei). 20 października 1943 r. objął stanowisko Wyższego Dowódcy SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie (formalnie zajmował je do kwietnia 1945 r.), ale dopiero 9 listopada 1943 r. odwołano go z funkcji dowódcy Nadodcinka SS „Warthe” i jednocześnie manowano na stanowisko Wyższego Dowódcy SS i Policji „Ost" i dowódcy Nadodcinka SS „Ost” (które to stanowiska zajmował formalnie do 8 maja 1945 r.). 10 listopada 1943 r. został mianowany sekretarzem stanu do spraw bezpieczeństwa Generalnego Gubernatorstwa (niem. Staatssekretar fur das Sicherheitswesen) i pełnomocnikiem Reichsführera SS, którego zaufaniem się cieszył, do spraw umacniania niemczyzny na wschodzie. Nakazał utworzenie w KL Płaszów ściśle tajnego ośrodka badawczego zatrudniającego matematyków, fizyków, chemików i bakteriologów. 29 stycznia 1944 r. jechał pociągiem do z Krakowa do Lwowa wysadzonym przez patrol Kedywu pod Grodkowicami. W odwecie wydał rozkaz rozstrzelania (stracenia) 100 Polaków z więzienia Montelupich. Zgodnie z tym poleceniem 50 osób rozstrzelano 2 lutego 1944 w Dębicy, kolejnych 50 w Podłężu. 21 lutego 1944 r. uzgodnił z Josephem Bühlerem że SS przekaże majątek pożydowski rządowi Generalnego Gubernatorstwa. Nakłaniał do współpracy z Niemcami aresztowanych pułkowników Józefa Spychalskiego i Alojzego Karczmarczyka. Na konferencji rządu Generalnego Gubernatorstwa 8 maja 1944 r. referował stan bezpieczeństwa w okupowanej Polsce. W końcu maja 1944 r. w rozmowie na ul. Pomorskiej z aresztowanym oficerem Komendy Okręgu Armii Krajowej Leonem Daroszewskim proponował mu współpracę w walce z bolszewikami. 6 czerwca 1944 r. informował Generalnego Gubernatora Hansa Franka o planowanej pacyfikacji lasów biłgorajskich. Postulował przy tym likwidację mężczyzn od 15 do 60 roku życia i wywózkę do Rzeszy kobiet, dzieci i starców. 27 czerwca 1944 r. podpisał dekret o odpowiedzialności rodowej sankcjonujący tę procedurę. 1 lipca 1944 r. otrzymał nominację na stopień generała Waffen-SS. 11 lipca 1944 r. 1. kompania batalionu „Parasol” z warszawskiego Kedywu dokonała na niego nieudanego zamachu. Wg niepotwierdzonych danych został wówczas ranny. 19 lipca 1944 r. nakazał rozstrzeliwanie nie tylko ujętych sprawców akcji antyniemieckich, ale wszystkich mężczyzn z ich rodzin. Został poinformowany przez Wilhelma Ohlenbuscha o założeniach akcji „Berta” – próbie skierowania Armii Krajowej przeciwko Sowietom. 20 lipca 1944 r. nakazał w razie konieczności opuszczenia terenu pod naciskiem Sowietów likwidację budynków więziennych wraz z więźniami - w żadnym wypadku nie mogli oni dostać się żywi w ich ręce. We wrześniu 1944 r. był przeciwny projektowi utworzenia Polskiego Wydziału Narodowego w rządzie Generalnego Gubernatorstwa. 17 stycznia 1945 r. wyjechał z Krakowa na zachód. W kwietniu 1945 r. przeniesiono go na stanowisko Wyższego Dowódcy SS i Policji na tzw. obszarze „Süd” z siedzibą w Monachium i dowódcy Nadodcinka SS „Süd”. Stanowiska te zajmował do końca wojny. Po wojnie został dyrektorem jednej z fabryk czekolady w Republice Federalnej Niemiec. Używał wówczas panieńskiego nazwiska swojej żony Lohmann. Mimo powtarzanych przez władze PRL próśb o ekstradycję nigdy nie został wydany do Polski. W 1960 r. aresztowano go i 19 kwietnia 1962 r. zwolniono za kaucją w wysokości 30 tysięcy marek. W 1964 r. prokuratura w Bonn wszczęła postępowanie, oskarżając go m.in. o współudział w zamordowaniu 145000 osób. W 1966 r. postępowanie zostało umorzone przez sąd krajowy w Bonn, z powodu złego stanu zdrowia oskarżonego.

Odznaczony Krzyżem Żelaznym I klasy, Krzyżem Żelaznym II klasy z okuciem, Krzyżem Honorowym dla frontowców, Meklemburskim Krzyżem Zasługi Wojskowej, Odznaką za Rany, Krzyżem Zasługi Wojennej I klasy, Krzyżem Zasługi Wojennej II klasy, Medalem Pamiątkowym 1 października 1938 r., Medalem Pamiątkowym 13 marca 1938 r., Złotą Odznaką NSDAP, Brązową Odznaką NSDAP, Odznaką za Zasługi dla SS, Honorowym Kordzikiem Reichsführera SS, Pierścieniem SS z Czaszką.

Zmarł 2 lipca 1975 r. w Bonn.

Był żonaty z Lohman.

Bratko Józef, Gestapowcy, Kraków 1985, s. 116; Celma-Panek Jerzy, Odwet. Zamach na szefa Gestapo w Krakowie, „Kierunki” 1957 nr 10, s. 5; Chodyła Zbigniew, Dzieje Kazimierza Biskupiego, Kazimierz Biskupi 2001; Cyprian Tadeusz, Sawicki Jerzy, Nie oszczędzać Polski, Warszawa 1962, s. 196; Daroszewski Leon, Wspomnienia z okupowanego Krakowa (7), „Dziennik Polski” 1989 nr 285 s. 3; Datner Szymon, Wilhelm Koppe nieukarany zbrodniarz hitlerowski, Warszawa 1963; Gumkowski Janusz, Leszczyński Kazimierz, Okupacja hitlerowska w Polsce, Warszawa 1961, s. 149; Hein Wincenty, Jakubiec Czesława, Montelupich, Kraków 1985, s. 23, 136, 262; Hrabar Roman Zbigniew, Na rozkaz i bez rozkazu. Sto i jeden wybranych dowodów hitlerowskiego ludobójstwa na dzieciach, Katowice 1968, s. 256; Kania Stanisław, Zbrodnie hitlerowskie w Polsce, Warszawa 1983, s. 22; Kiełkowski Roman, Zlikwidować na miejscu, Kraków 1981, s. 168; Kopf Stanisław, Starba-Bałuk Stanisław, Armia Krajowa, Warszawa 1999, s. 200; Kunicki Aleksander, Sukces i klęska, „Kierunki” 1967 nr 35, s. 11; Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce. t.1, Warszawa 1970, s. 317; Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce. t.2, Warszawa 1970, 242, 358; Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa 2004, T. 4 s. 552; Okupacja i ruch oporu w Dzienniku Hansa Franka 1939-1945, Warszawa 1972, Tom I, s. 41; Okupacja i ruch oporu w Dzienniku Hansa Franka 1943-1945, Warszawa 1972. Tom II; Piotrowski Stanisław, Dziennik Hansa Franka, Warszawa 1956, s. 48, 209, 238; Piotrowski Stanisław, Proces Hansa Franka i dowody polskie przeciw SS, Warszawa 1970, s. 133; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa, lata wojny 1939-1945, Warszawa 1966, s. 186; Tuszyński Waldemar, Bitwy partyzanckie, Warszawa 1987, s. 9; Zając Stanisław, Krakowski styczeń 1945, „Za Wolność i Lud” 1985 nr 3 s. 6; https://www.dws-xip.com/reich/biografie/25955.html;