Z Małopolska w II Wojnie Światowej

KRZECZUNOWICZ Leon.

Urodzony 7 września 1901 r. w Jaryczowie. Syn Waleriana i Ilony z d. Fricke de Soevenyhaza. Miał rodzeństwo: Marię, Izabellę (1899-1957, zamężną Nowina-Sroczyńską), Helenę (zamężną Rudnicką) i Jerzego. Do 1914 r. uczył się w domu. Z chwilą wybuchu I wojny światowej przeniósł się do Wiednia. Tam uczęszczał do polskiej szkoły. „Maturę wojenną” zdał w Gimnazjum Petelenza we Lwowie. Również we Lwowie ukończył Wyższe Kursy Ziemiańskie Turnau’a. W 1918 r. w szeregach szwadronu „Wilków Lwowskich” uczestniczył w obronie Lwowa. W grudniu 1918 r. wyjechał do Krakowa, gdzie zgłosił się na ochotnika do Wojska Polskiego. 20 stycznia 1919 r. wraz z 8. pułkiem ułanów przerzucono go na front wołyński. 17 lutego 1919 r. został ciężko ranny pod Manewicami i na skutek utraty zdrowia (niedowład palców po wyleczeniu rany) zwolniony z wojska. W 1920 r. ponownie zgłosił się do wojska i został przyjęty, ale nie uzyskał przydziału frontowego. Po demobilizacji prowadził majątek w Jaryczowie, wzorcowe gospodarstwo (hodowla koni dla wojska, stawy rybne) hodowlane. Uczestniczył w licznych konkursach hippicznych. 8 stycznia 1931 r. ożenił się z Wandą Czaykowską. Był wójtem Jaryczowa i wiceprezesem Wschodnio-Małopolskiego Związku Ziemian. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na wschodnie tereny Rzeczypospolitej został aresztowany i w 1939 r. skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie. Uratował się dzięki pomocy ludności Kamiennopola. Przeszedł na teren Generalnego Gubernatorstwa. Początkowo mieszkał w Krakowie, później podjął pracę administratora majątku Romerów w Bieździedzy. Organizował przerzuty oficerów przez węgierską granicę. Od 1940 r. był współorganizatorem struktury wspierającej materialnie Związek Walki Zbrojnej o kryptonimie „Uprawa”. W stopniu porucznika pełnił funkcję jej szefa w Okręgu Krakowskim. Używał pseudonimów „Express”, „Roland” i „S1”. W kwietniu 1941 r. towarzyszył pułkownikowi Tadeuszowi Marianowi Komorowskiemu "Korczak" w wyjeździe do Sieborowic. Zagrożony aresztowaniem przeniósł się w maju 1941 r. na stanowisko administratora majątku Stanisława Reya w Sieciechowicach. Obiecał Marianowi Toporowi „Opal” załatwienie przeniesienia służbowego w ramach Związku Walki Zbrojnej z Podhala w miechowskie. Wiosną 1944 r. skierował ukrywającego się Mariana Topora „Opal” do majątku Gaszyńskich w Gołyszynie. W maju 1944 r. informował Mariana Topora „Opal” o formowaniu nowego oddziału partyzanckiego Armii Krajowej w miechowskiem i sugerował mu wstąpienie do tego oddziału. Mieszkał w Lubli u Jana Kantego Dzianotta "Drzewko". Uczestniczył w pracach Komisji Katyńskiej. Przekazał wywiadowi Armii Krajowej meldunek o wyrzutniach rakiet V1 i V2 ukrytych w lasach w tarnobrzeskiem. Po przyjeździe do Krakowa został 1 sierpnia 1944 r. aresztowany Był torturowany przez kilka miesięcy podczas śledztwa przy ul. Pomorskiej 2 i w więzieniu Montelupich. Przesłuchiwany przez tydzień przy ul. Pomorskiej 2, pozostawił w celi 2 napis. W grudniu 1944 r. osadzono go w KL Gross-Rosen z numerem 89300), a następnie, w styczniu 1945 r., przeniesiono go do KL Dora.

19 marca 1945 r. zginął w nieznanych okolicznościach.

Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości i Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami

Żonaty z Wandą Czaykowską (1934-1984), miał córkę Helenę Ilonę (ur. 1934)

Bniński H. W., Ziemianie z podziemia. Uprawa i Ekspress – Leon Krzeczunowicz, Zeszyty Historyczne, Paryż 1971; Czerpak Stanisław, Wroński Tadeusz, Ulica Pomorska 2, Kraków 1972, s. 90; Gąsiorowski Teodor, Krzeczunowicz Leon, [w:] Małopolski słownik biograficzny uczestników działań niepodległościowych 1939-1956 t. 3, Kraków 1998, s. 83-84; Grzywacz-Świtalski Łukasz, Z walk na Podkarpaciu, Warszawa 1971, s. 86, 286; Jasiewicz Krzysztof, Lista strat ziemiaństwa polskiego 1939-1956, Warszawa 1995, s. 541-542; Odznaczeni Orderem Virtuti Militari kl. V w latach 1939-1945, „Informator ŚZŻAK”, Kraków 1995, s. 18; Ostasz Grzegorz, Krakowska Okręgowa Delegatura Rządu na Kraj 1941-1945, Rzeszów 1996, s. 137;