Z Małopolska w II Wojnie Światowej
Kabat
Mieczysław „Chmura”, „Śliwa” (1911 - 1982), działacz ruchu ludowego.
Urodzony
20 października 1911 r. w
Miechowicach Małych. Syn
Jana i Teresy z d. Klimek. Ukończył
czteroklasową
szkołę ludową w Sikorzycach. Od 1930 r.
był członkiem Związku Młodzieży Wiejskiej. W 1931 r. ukończył II Gimnazjum Ogólnokształcące w Tarnowie. W latach 1932 - 1933
odbywał służbę wojskową; był absolwentem Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie.
Służbę wojskową kończył w 17. pułku piechoty w Rzeszowie.
Został mianowany
podporucznikiem rezerwy piechoty. W 1933 r. rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie
Jagiellońskim, które
musiał przerwać z braku środków finansowych. W 1937 r.
ukończył Wyższy Kurs Spółdzielczy przy Wydziale Rolnym
Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1937 r. był członkiem
wojewódzkich władz
Spółdzielni Oświatowej Związku Młodzieży Wiejskiej i Zarządu Głównego Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”. W sierpniu 1937 r.
uczestniczył w strajku
chłopskim w Dąbrowie Tarnowskiej. Został pobity przez policję. W latach 1938 - 1939 był prezesem Spółdzielni Oświatowej. 16 października 1938 r. wybrano go prezesem
Zarządu Wojewódzkiego
Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici” w Krakowie. Tuż przed wybuchem wojny
pracował jako redaktor
„Znicza”. We wrześniu 1939 r. służył w 156. pułku piechoty rezerwy. Dostał się do niemieckiej niewoli.
Zbiegł z obozu w Krakowie.
W listopadzie 1939 r. zorganizował w Szkole Handlowej przy ul. św. Jana 22 punkt kontaktowy
Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”. Od 5 grudnia 1939 r.
działał we władzach konspiracyjnych jako
członek Okręgowego Kierownictwa Ruchu Ludowego.
Reprezentował w nim tzw.
młodych. Był zwolennikiem pozostawienia
niezależnej konspiracji
„wiciowej” obok Stronnictwa Ludowego. W grudniu
1939 r. organizował ruch
ludowy w rejonie Brzeska. W marcu 1940 r., po zmianach personalnych w
Okręgowym Kierownictwie
Ruchu Ludowego, opuścił Kraków.
Był rewidentem w Wydziale
Lustracyjnym Związku
Spółdzielni
Spożywców „Społem” na teren kieleckiego i Lubelszczyzny
oraz delegatem dowództwa na Rzeszowszczyźnie. Rozpatrywano jego
kandydaturę na stanowisko
Komendanta Okręgu
Batalionów Chłopskich. Od
grudnia 1941 do czerwca 1942 r. wykładał w Szkole
Spółdzielczej dla
Dorosłych w Szycach k.
Krakowa. Został
ściągnięty ponownie do Krakowa dla
zrównoważenia pozycji
politycznej Narcyza Wiatra. Prowadził lokale konspiracyjne, m.in. przy ul. Wielopole 3 – gdzie mieściła się siedziba Komendy Okręgu Batalionów Chłopskich. W latach 1941 - 1942
pełnił funkcję Inspektora w Komendzie Okręgu Krakowskiego Batalionów
Chłopskich. Od wiosny 1943
do stycznia 1945 r. był
szefem sztabu VI Krakowskiego Okręgu Batalionów Chłopskich. W stopniu majora, w październiku 1943 r., prowadził rozmowy scaleniowe z pułkownikiem Józefem Spychalskim.
Przeprowadzał scalenie
Obwodów Miechów (we wrześniu 1943 r.), Brzesko (w październiku 1943 r.), Olkusz (w grudniu 1943 r.), Tarnów i Przeworsk
(od grudnia 1943 do stycznia 1944 r.), Tarnobrzeg i Wadowice (w styczniu 1944
r.), Dąbrowa Tarnowska
(luty 1944), Kraków (wiosną 1944). Po scaleniu z Armią Krajową
został oficerem do
specjalnych poruczeń,
następnie był adiutantem Komendanta Okręgu Armii Krajowej. W październiku 1944 r., z ramienia
Batalionów Chłopskich
był członkiem wojskowej komisji śledczej badającej sprawę postrzelenia działacza ludowego Szymona Dudka przez
żołnierzy Armii Krajowej. Należał do Centralnego Kierownictwa
organizacji „Młody Las”. Był współautorem broszury „Zrąb ideowy BCh”. W 1944 r. pomagał z ramienia Batalionów Chłopskich skoczkom sowieckim. W maju 1944
r. odszedł z Komendy
Okręgu Kraków Armii
Krajowej. Przeszedł w
miechowskie, gdzie współpracował z
pismem „Powstaniec”.
Dla potrzeb Inspektoratu „Chata”
organizował w Marszowicach
ośrodek wydający pismo „Chłopi Walczą”. Po wojnie działał nadal w ruchu spółdzielczym i wchodził w skład Zarządu Głównego Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”. W styczniu 1946 r. został wybrany przez Kongres Polskiego
Stronnictwa Ludowego na zastępcę
członka Zarządu Głównego. Od marca 1946 r.
był II sekretarzem, a od
czerwca 1946 r. I sekretarzem Zarządu Okręgu
Małopolska i Śląsk Polskiego Stronnictwa Ludowego w
Krakowie. W maju 1946 r. został prezesem Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży
Wiejskiej „Wici”.
Należał również do Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Był radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w
Krakowie. 11 listopada 1946 r. został, we własnym
mieszkaniu przy ul. Kolberga 16 w Krakowie, aresztowany przez funkcjonariuszy
Urzędu
Bezpieczeństwa Publicznego.
Przebywał w areszcie przy
pl. Inwalidów w Krakowie razem z W. Chrzanowskim. Skazano go 10
września 1947 r. wyrokiem
Wojskowego Sądu Rejonowego
na sześć lat
więzienia, pozbawienie praw
publicznych i obywatelskich na trzy lata i przepadek mienia. Po wyjściu na wolność, od 1953 r., pracował jako kalkulator warsztatowy w
Rzemieślniczej
Spółdzielni Pracy
Krawieckiej im. Janka Krasickiego. Później przemianowanej na Spółdzielnię
„Odzież”. Po październiku 1956 r. wchodził w skład Zarządu Okręgu Kraków Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Od 1959 r. do emerytury w 1975 r.
był zatrudniony na
stanowisku technologa w Spółdzielni Pracy „Tęcza” w
Krakowie.
Zmarł 10 lutego
1982 r. w Krakowie.
Odznaczony Krzyżem Walecznych i Srebrnym
Krzyżem Zasługi.
Czerny E., Polska Walcząca, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1991 nr 3/4; Fitowa Alina,
Bataliony Chłopskie w Małopolsce, Warszawa 1984; Jarowiecki
Jerzy, Konspiracyjna prasa w Krakowie w latach
okupacji hitlerowskiej 1939 - 1945, Kraków 1986;
Kulińska Lucyna,
Narodowcy. Z dziejów obozu narodowego w Polsce w
latach 1944-1947, Warszawa – Kraków 1999, s. 52; Łuczywo T., Prześlica Z., Kowal J., Gwoli prawdzie historycznej,
„Za Wolność i Lud” 1985 nr 9; Marcinkowski Józef,
Na marginesie artykułu Weroniki Wilbik - Jagusztynowej
„BCh na
Rzeszowszczyźnie”, Wojskowy Przegląd Historyczny” 1970 nr 1; Marcinkowski Józef,
Fitowa Alina, Ruch ludowy w Małopolsce i na Śląsku 1939 - 1945, Warszawa 1987; Pietrzykowa A., Region
tarnowski w okresie okupacji hitlerowskiej. Polityka okupanta i ruch
oporu, Warszawa - Kraków 1984; Proces krakowski, Warszawa 1948;
Przybysz Kazimierz, Wojtas A., BCh. O
kształt społeczno - polityczny Polski, t. 1, Warszawa 1986; Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego, Warszawa 1989; Terlecki Ryszard, Dyktatura zdrady. Polska w 1947 roku,
Kraków 1991; Wilbik-Jagusztynowa Weronika, BCh na
Rzeszowszczyźnie, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1969 nr 1; Z dziejów komunistycznego terroru - wyrok w sprawie przeciwko
członkom II ZG
WiN, „Zeszyty Historyczne WiN-u” 1992 nr 1; Relacja ustna Aliny Fitowej;