Z Małopolska w II Wojnie Światowej
KRÜGER Friedrich Wilhelm.
Urodzony 8
maja 1894 r. w Strassburgu. Po ukończeniu szkoły
podstawowej rozpoczął
karierę wojskową. Podczas I wojny światowej był trzykrotnie ranny. Po wojnie
pracował w zawodach
cywilnych. Od 1929 r. należał do
NSDAP1. W 1931 r. wstąpił do
SS2.
Miał stopień SS-Obergruppenführera. W 1934 r.
został szefem wyszkolenia
wojskowego w SA3. Odegrał
podwójną rolę w puczu Ernsta Reohma4. Od 1935 r.
był inspektorem jednostek
granicznych i strażniczych
SS5.
W 1939 r. otrzymał
naganę od Heinricha Himmlera
za nieudolne przezbrajanie jednostek SS, został uznany
za oficera miernego, tępego
i niesamodzielnego6. 4 października 1939 r. został mianowany przez Heinricha Himmlera
Wyższym Dowódcą SS i Policji przy Zarządzie Cywilnym w Łodzi7. 26 października 1939 r. gubernator generalny
Hans Frank powierzył mu
utrzymanie bezpieczeństwa i
porządku w Generalnym
Gubernatorstwie. 28 października 1939 r. wziął w Krakowie udział w konferencji Reichsführera SS Heinricha Himmlera z
zastępcą Generalnego Gubernatora Arthurem
Seyss-Inquartem, szefem dystryktu krakowskiego Otto Wächterem i komendantem
Sipo i SD Wilhelmem Harsterem. 30 października 1939 r. nakazał powrót do służby
byłym funkcjonariuszom
polskiej Policji Państwowej8. 8 listopada 1939 r.
przewodniczył konferencji
dowódców SS i Policji obszarów włączonych do Rzeszy w sprawie przesiedlenia Polaków do
GG9.
Tego samego dnia nakazał
przeprowadzenie aresztowań
wśród „reakcji i szlachty” 10. 12 grudnia 1939 r.
wydał zarządzenie nakazujące Żydom od 14 do 60 roku życia odbycie dwóch lat obozu pracy przy
wykorzystaniu własnych
narzędzi11. 21 grudnia
1939 r. zakazał Żydom zmiany miejsca zamieszkania i
wprowadził dla nich
godzinę policyjną od 21,oo do 5,oo12. Pod
koniec kwietnia 1940 r. uczestniczył w konferencji na temat wysyłki robotników przymusowych do Rzeszy i objął kierownictwo tej akcji13. Na naradzie
30 maja 1940 r. u H. Franka mówił o sprawnym współdziałaniu
policji i administracji w Ausserordentliche Befriedigungsaktion (Akcja A-B),
mającej na celu wyniszczenie
polskiej inteligencji, której przeprowadzenie nakazał 14. Odpowiadał za akcję wywłaszczeniową Polaków i Żydów w Generalnym
Gubernatorstwie15. Kontrolował akcję wyszukiwania „jednostek rasowo czystych” i Niemców z pochodzenia16.
Współorganizował Legion Góralski SS17.
Nakazał
organizację gett w Bochni,
Krakowie, Przemyślu,
Rzeszowie i Tarnowie18. Wiosną 1942 r. osobiście kierował likwidacją Żydów na Lubelszczyźnie19. 7 maja 1942 r.
został sekretarzem stanu do
spraw bezpieczeństwa w
rządzie Generalnego
Gubernatorstwa, zastępcą Generalnego
Gubernatora i pełnomocnikiem
do spraw umacniania niemczyzny w Generalnym Gubernatorstwie20. Rozkazem z
26 czerwca 1942 r. dokonał
reorganizacji Sipo i SD w Generalnym Gubernatorstwie21. Od lipca 1942 r.
był odpowiedzialny za
zbiórkę kontyngentów
rolnych i wysyłkę robotników przymusowych do
Rzeszy22. W połowie
lipca 1942 r. zaplanował
likwidację wszystkich gett w
Generalnym Gubernatorstwie23. 28 sierpnia 1942 r.
nakazał służbę w policji
pomocniczej Reichsdeutschom od 15 do 60 roku życia24. Wizytował redakcję „Krakauer Zeitung”25. W 1943 r.
dowodził zwalczaniem rajdu
sowieckiej dywizji partyzanckiej im. S. Kowpaka w Karpatach26. W lutym 1943
r. nakazał aresztowania
ludzi więzionych przed
wojną, bezdomnych i
wspierających
partyzantkę27. 2 lutego 1943 r.
uczestniczył w posiedzeniu w
Lublinie na temat wysiedlenia Zamojszczyzny28. 12 lutego 1943 r.
podpisał w Warszawie plakat
z listą 70 skazanych na
karę śmierci29. W marcu 1943 r.
zakazał działania „Jüdischeunterstützungstelle”30. Od marca 1943 r.
był członkiem Rady Nadzorczej „SS-Ostindustrie GmbH” zatrudniającej Żydów z obozów pracy31.
Zamówił w warsztatach
obuwniczych KL Plaszow kilkanaście par obuwia dla siebie32. Już po koncentracji Żydów w obozach nakazał organizację dodatkowych gett w Radomsku,
Sandomierzu, Szydłowcu i
Ujeździe33.
Wiosną 1943 r.
brał udział w tworzeniu planów „germańskiego Lublina” 34. 20 kwietnia 1943 r. grupa
oddziału „Osa-Kosa” dokonała na niego nieudanego zamachu na ul.
Mickiewicza w Krakowie35. W maju 1943 r.
proponował wprowadzenie
stanu wyjątkowego w
Generalnym Gubernatorstwie36. Popierał ideę zwiększenia norm żywnościowych dla wydajnie pracujących Polaków37. Uważał, że opór jest
inspirowany z zewnątrz38. Nakazał przeniesienie poza granice Generalnego
Gubernatorstwa pułku SS
„Dirlewanger” ze względu na permanentne łamanie dyscypliny przez jego
żołnierzy39. W połowie 1943 r. domagał się aby w czasie pacyfikacji palono mniej
zabudowań potrzebnych
później w
gospodarce40. 4 października
1943 r. wprowadził Niemcom
powyżej 15 roku życia obowiązkową służbę w policji
pomocniczej41. W październiku 1943 r. już nie pracował
zastępowany przez
Grünewalda42. Nie znamy dokładnej daty jego odwołania z Generalnego Gubernatorstwa, w literaturze funkcjonuje ich
kilka: przed 4 października
1943 r.43, w październiku
1943 r.44, 1 listopada 1943 r.45, i 10 listopada 1943
r46. W jego pożegnaniu 18 listopada 1943 r. na specjalnym posiedzeniu
rządu GG uczestniczyli
Gubernator Generalny Hans Frank i Heinrich Himmler. Od czerwca do sierpnia 1944
r. dowodził 6.
Dywizją Górską SS „Nord” w północnej Finlandii i w Austrii47. Od 30
września 1944 r. do marca
1945 r. dowodził V
Ochotniczym Korpusem Górskim SS w Jugosławii48. W lutym 1945 r.
został osobistym
przedstawicielem Heinricha Himmlera w Dowództwie Wojsk Südost. W kwietniu i
maju 1945 r. dowodził
policyjną Grupą Bojową w ramach Grupy Armii „Południe” (po 1 maja 1945 r. Grupa Armii
„Ostmark”).
Popełnił samobójstwo 10 maja 1945 r. w
Gundrtshausen w Górnej Austrii.
Bartoszewski Władysław, Warszawski pierścień
śmierci, Warszawa 1967, s. 424; Brajko Piotr, Na ziemiach polskich przyjaciół, „Za Wolność i Lud” 1984 nr 44 s. 5; Bratko Józef,
Gestapowcy, Kraków 1985,
s. 191, 251; Cyprian Tadeusz, Sawicki Jerzy , Nie
oszczędzać Polski,
Warszawa 1962, s. 157; Dąbrowa-Kostka Stanisław, W okupowanym Krakowie, Warszawa 1972, s. 17; Encyklopedia
PWN, t.2 , Warszawa 1974, s. 611; Gąsiorowski Teodor, Krakowskie uderzenie Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych
KOSA-30, „Krzysztofory” 1986 Nr 12 s. 94-100; Kiełkowski Roman, Zlikwidować na miejscu,
Kraków 1981, s. 72; Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej
Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 53, 111, 155, 172,
306, 316, 327, 346, 397, 456, 462, 530, 641, 644, 656; Madajczyk
Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce,
t.2, Warszawa 1970, s. 78, 112, 262, 323; Okupacja i
ruch oporu w Dzienniku Hansa Franka, Warszawa 1970,
s. 369; Proces ludobójcy Amona Leopolda Goetha przed
Najwyższym
Trybunałem
Narodowym, Warszawa – Kraków – Łódź 1947, s. 210; Smarzyński Stefan, Zamach na Krügera, „Tygodnik Powszechny” 1959 nr 17 s. 4; Stachiewicz Piotr,
„Parasol”. Dzieje oddziału do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji
Komendy Głównej Armii
Krajowej, Warszawa 1981, s.312, 492; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków
1974, s. 63, 300, 303;
1 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 111;
2 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 111;
3 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 111;
4 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 111;
5 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 111;
6 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 111;
7 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 53;
8 Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 40;
9 Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47;
10 Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47;
11 Bratko Józef, Gestapowcy, Kraków 1985, s, 191;
12 Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 63;
13 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 644;
14 Cyprian Tadeusz, Sawicki Jerzy , Nie oszczędzać Polski, Warszawa 1962, s. 157;
15 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 530;
16 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 456;
17 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 462;
18 Kiełkowski Roman, Zlikwidować na miejscu, Kraków 1981, s. 72;
19 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 316;
20 Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 203;
21 Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 214;
22 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 155;
23 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 641;
24 Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 226;
25 Bratko Józef, Gestapowcy, Kraków 1985, s, 251;
26 Brajko Piotr, Na ziemiach polskich przyjaciół, „Za Wolność i Lud” 1984 nr 44 s. 5;
27 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.2, Warszawa 1970, s. 262;
28 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 327;
29 Smarzyński Stefan, Zamach na Krügera, „Tygodnik Powszechny” 1959 nr 17 s. 4;
30 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.2, Warszawa 1970, s. 112;
31 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 656;
32 Proces ludobójcy Amona Leopolda Goetha przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Warszawa – Kraków – Łódź 1947, s. 210;
33 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.2, Warszawa 1970, s. 323;
34 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 346;
35 Gąsiorowski Teodor, Krakowskie uderzenie Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych KOSA-30, „Krzysztofory” 1986 Nr 12 s. 94-100;
36 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 172;
37 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.2, Warszawa 1970, s. 78;
38 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.2, Warszawa 1970, s. 78;
39 Stachiewicz Piotr, „Parasol”. Dzieje oddziału do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej, Warszawa 1981, s. 492;
40 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 397;
41 Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 293;
42 Stachiewicz Piotr, „Parasol”. Dzieje oddziału do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej, Warszawa 1981, s.312;
43 Okupacja i ruch oporu w Dzienniku Hansa Franka, Warszawa 1970, s. 369;
44 Bartoszewski Władysław, Warszawski pierścień śmierci, Warszawa 1967, s. 424;
45 Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 300;
46 Stachiewicz Piotr, „Parasol”. Dzieje oddziału do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej, Warszawa 1981, s.312;
47 Madajczyk Czesław, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1, Warszawa 1970, s. 111;
48 Stachiewicz Piotr, „Parasol”. Dzieje oddziału do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej, Warszawa 1981, s.312;
