Z Małopolska w II Wojnie Światowej

KRASOŃ Kazimierz „Kriszna”, (1907-1991) – oficer Wojska Polskiego.        
Urodzony 22 września 1907 r. w Tarnobrzegu. Syn Jana (urzędnika sądu grodzkiego w Tarnobrzegu) i Agaty z d. Mazoń. Miał braci: Tadeusza (żołnierza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, uczestnika kampanii libijskiej i włoskiej) i Józefa (uczestnika kampanii wrześniowej 1939 r., żołnierza Obwodu Tarnobrzeg Armii Krajowej). Uczęszczał do Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnobrzegu, a następnie do gimnazjum w Nisku, gdzie zdał maturę. Ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. 15 sierpnia 1931 r. został promowany na stopień podporucznika i otrzymał przydział do 20. pułku piechoty w Krakowie, gdzie pełnił funkcję adiutanta. Następnie został dowódcą kompanii w 84. pułku piechoty Strzelców Poleskich w Łunińcu. 1 stycznia 1934 r. otrzymał awans na stopień porucznika. W 1939 r. awansowano go na stopień kapitana. W kampanii wrześniowej 1939 r. był dowódcą 8. kompanii 84. pułku piechoty należącego do 30. Dywizji Piechoty walczącej w składzie Armii „Łódź”. Z pułkiem przeszedł jego szlak bojowy od Działoszyna nad Wartą po obronę Modlina. Gdzie został ranny w rękę Po kapitulacji twierdzy dostał się do niewoli. Zwolniono go w październiku 1939 r. na mocy honorowych warunków kapitulacji Modlina. Po powrocie do Tarnobrzega podjął działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej. W grudniu 1939 r. wprowadził do konspiracji i zaprzysiągł Józefa Hełbickiego. Wiosną 1940 r. został zastępcą komendanta tarnobrzeskiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej, a w marcu 1941 r. Komendantem Obwodu Tarnobrzeg Związku Walki Zbrojnej. Dzięki jego działalności został stworzony szkielet organizacyjny całego Obwodu. Pisał artykuły do konspiracyjnego pisma „Odwet” wydawanego przez Władysława Jasińskiego . W czerwcu 1941 r. po zatrzymaniu go w łapance ulicznej, był zmuszany do obierania ziemniaków. Gdy oświadczył, że „polski oficer nie będzie obierał ziemniaków”, został aresztowany i osadzony w więzieniu w Nisku. Na skutek interwencji żony w policji granatowej został zwolniony. 1 stycznia 1943 r. awansowano go na stopień majora. 13 marca 1943 r. został aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu w Sandomierzu, a następnie przewieziony do więzienia w Mielcu. 28 marca 1943 r. uwolnił go oddział „Jędrusiów”, który rozbił więzienie. Został zamelinowany w Wiśniowej pod Staszowem. Nie wznowił działalności konspiracyjnej. W lecie 1944 r., po zajęciu tych terenów przez Armię Czerwoną, powrócił do Tarnobrzega. 30 października 1944 r. w Lublinie wstąpił do ludowego Wojska Polskiego. Został oficerem operacyjnym w sztabie 7. Dywizji Piechoty. Brał udział w walkach II Armii nad Nysą Łużycką i pod Budziszynem. Następnie był szefem sztabu Dowództwa Okręgu Wojskowego nr 3 w Poznaniu i dowódcą I Korpusu Piechoty w Wałczu. 29 grudnia 1945 r. został awansowany na stopień podpułkownika. 12 grudnia 1949 r. aresztowała go w Wałczu Informacja Wojskowa. W więzieniu w Bydgoszczy przeszedł okrutne śledztwo. 28 listopada 1950 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Bydgoszczy skazał go „za współpracę z Niemcami” na 8 lat więzienia. 1 marca 1950 r. na rozprawie apelacyjnej, wniesionej przez adwokata, wyrok podwyższono do 10 lat. Przebywał w więzieniach w Potulicach i Koronowie. 15 października 1953 r. został zwolniony. Leczył się w sanatorium w Polanicy. Następnie pracował w Poznaniu jako kierownik administracji w spółdzielni. 15 maja 1957 r. został zrehabilitowany.        
Zmarł 8 września 1991 r. w Skórzewie pod Poznaniem, pochowano go na miejscowym cmentarzu.        
Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy (za kampanię wrześniową 1939 r.), dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Krzyżem Partyzanckim.        
Był żonaty z Jadwigą Błocką (1914-1990, żołnierzem tarnobrzeskiej Armii Krajowej „Jaga”), miał dwóch synów: Andrzeja (ur. 1936, policjanta) i Bogdana (ur. 1938, lekarza).        
CAW AP 1483/70/177; Archiwum Jawora. Dokumenty Obwodu Armii Krajowej Tarnobrzeg, Tarnobrzeg 1994; Bogacz Kazimierz, W służbie dla Ojczyzny, Wspomnienia dowódcy Kedywu AK obwodu Tarnobrzeg, Tarnobrzeg 1993; Bogacz Kazimierz, W służbie dla Ojczyzny, cz. II, Relacje i wspomnienia z wydarzeń w latach 1939-1946, Tarnobrzeg 1993; Dąbrowski Eugeniusz, Bez broni, Warszawa 1990; Dąbrowski Eugeniusz, Szlakiem „Jędrusiów”, Kraków, 1992; Głowacki L., Obrona Warszawy i Modlina 1939, Warszawa 1985; Hrywniak E., Orły i Sokoły, „Gazeta Krakowska”, nr 176, 29 lipca 1989; Hrywniak E., W oczekiwaniu na wyrok, „Tygodnik Kulturalny”, 27 sierpnia 1989; Małopolski słownik biograficzny uczestników działań niepodległościowych 1939-1956. t. 6, Kraków 1999, s. 31; Schemat organizacyjny Obwodu Tarnobrzeg AK, „Tarnobrzeskie Zeszyty Historyczne”, nr 2, grudzień 1991; Zagórski Andrzej, Okręg Kraków Armii Krajowej, [w:] Armia Krajowa. Rozwój organizacyjny, Warszawa, 1996; informacje brata Józefa Krasonia z Tarnobrzega, Kazimierza Bogacza z Nowej Dęby, Mariana Kosiora z Tarnobrzega i Tadeusza Szewery z Łodzi;