Z Małopolska w II Wojnie Światowej

LEJA Franciszek.      
 Urodzony 27 stycznia 1885 r. w Grodzisku Górnym. Miał sześcioro rodzeństwa. Od 1896

r. był uczniem gimnazjum w Jarosławiu. W 1909 r. rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W 1909 r. zdał egzamin na nauczyciela matematyki i fizyki szkół średnich. W kwietniu 1910 r. skierowano go do pracy w IV Gimnazjum w Krakowie. W czerwcu 1911 r. przeniesiono go do Gimnazjum w Bochni. W 1912 r. otrzymał stypendium Akademii Umiejętności na studia w Paryżu. Wiosną 1913 r. krótko przebywał w Londynie. Po powrocie do Polski należał do Drużyn Bartoszowych. Walczył w latach 1914-1915 w szeregach Legionów Polskich. W 1915 r. został zwolniony z Legionów. Zatrudniono go w V Gimnazjum w Krakowie. Dodatkowo został na pół etatu asystentem w Katedrze Matematyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1916 r. obronił pracę doktorską. W 1919 r. zakładał Polskie Towarzystwo Matematyczne. W 1922 r. habilitował się. W 1923 r. podjął pracę na Politechnice Warszawskiej. Od 1931 r. był członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1934 r. zaproszono go do prowadzenia katedry matematyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Objął ją w 1936 r. Był profesorem doktorem matematyki Uniwersytetu Jagiellońskiego[1]. Był członkiem Akademii Nauk Technicznych[2]. Został aresztowany 6 listopada 1939 r. w czasie Sonderaktion Krakau. <span />Przy aresztowaniu zrewidowano go. Po przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. 9 listopada 1939 r. został wywieziony koleją z Krakowa-Łobzowa do więzienia we Wrocławiu. 10 listopada 1939 r. osadzono go w więzieniu karnym przy Kletschkauerstrasse 31 (obecnie ul. Kleczkowska) lub więzieniu śledczym przy Freiburgerstrasse (obecnie ul. Świebodzka). 27 listopada 1939 r. po godz. 20,00 został przewieziony karetką więzienną na dworzec główny we Wrocławiu. Po dwugodzinnym oczekiwaniu w tunelu pod torami kolejowymi zapędzono go do pociągu. 28 listopada 1939 r. z przystanku leśnego za stacją kolejową w Oranienburgu około godz. 16,00 w padającym deszczu ze śniegiem przepędzono go do bramy KL Sachsenhausen i poddano procedurze przyjęcia (kąpiel, strzyżenie, odebranie ubrań, pieniędzy i zegarków, wydanie obozowych pasiaków). 29 listopada 1939 r. zapoznano go z regulaminem obozowym i przydzielono do baraku. Kiedy 4 marca 1940 r. krakowskich profesorów przeniesiono do KL Dachau pozostawiono go na miejscu w KL Sachsenhausen[4]. 6 marca 1940 r. osadzono go na godzinę w obozowej ciemnicy. Tego samego dnia został zwolniony z KL Sachsenhausen[5] (wg Tadeusza Wrońskiego, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47 zwolniono go z KL Dachau latem lub jesienią 1940 r.). Z KL Sachsenhausen wrócił w maju 1940 r. Pojechał do rodzinnego Grodziska Górnego. W styczniu 1945 r. wrócił do pracy na Uniwersytecie Jagiellońskim. Organizował Instytut Matematyki i Oddział Krakowski Polskiego Towarzystwa Matematycznego. W 1949 r. został kierownikiem Działu Funkcji Analitycznych Państwowego Instytutu Matematycznego. W 1960 r. przeszedł na emeryturę. W 1963 r. otrzymał tytuł doctora honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego. W latach 1963-1965 przewodniczył pracom Polskiego Towarzystwa Matematycznego. W 1978 r. przekazał 200 tysięcy złotych na stypendia dla wyróżniających się studentów matematyki i młodych pracowników nauki (fundusz ten istnieje do dzisiaj i jest finansowany z prywatnych darowizn).       
Zmarł 11 października 1979 r. w Krakowie, został pochowany w Grodzisku Górnym.           
Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1954), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1959). Jego imię nosi szkoła w Grodzisku Dolnym i ulica w Jarosławiu.          
Burszta J., Szkice dziejów Grodziska, Warszawa 1955; Duda Roman, Matematycy XIX i XX wieku związani z Polską, Wrocław 2012, s. 257-261; Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 254; Franciszek Leja, Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego seria II z roku 1982, str. 65–90; [[|]][[|S. Jerzy, Kto to przypomni Niemcom? ]]http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html<span style="mso-bookmark:_Hlk100288691" /> [dostęp 19 czerwca 2020]; Urbańczyk Stanisław, Uniwersytet za kolczastym drutem, Kraków 1969, s. 272; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 404;