Z Małopolska w II Wojnie Światowej

MASSALSKI Piotr. 

Urodzony 4 maja 1904 r. w Pielgrzymowicach. Absolwent szkoły budowlanej w Krakowie, następnie ukończył studia na Politechnice Krakowskiej. Był architektem powiatowym w Miechowie. W 1925 r. po zakończeniu służby w 5 pułku saperów w Krakowie i Szkole Podchorążych Rezerwy w Warszawie został mianowany na stopień porucznika. Na przełomie października i listopada 1939 r. współorganizował antyniemiecką konspirację. Używał pseudonimu „Morena”. Od listopada 1939 r. był komendantem Obwodu Miechów Związku Walki Zbrojnej. 28 lipca 1941 r. uczestniczył w przekazaniu plutonów Konfederacji Zbrojnej do Związku Walki Zbrojnej. Przejmował kopie dokumentów od Marii Sujakównej, sekretarki starosty miechowskiego. W jego domu przy ul. Jagiellońskiej 7 zatrzymywał się inspektor Łukasz Grzywacz. Drugi pokój zajmował Niemiec pracujący w starostwie, obok na tym samym piętrze mieszkał szef gestapo Philip Riedinger. W jego mieszkaniu odbywały się przeważnie odprawy Inspektora z komendantami obwodów Miechów i Pińczów. Współpracował z Józefem Gargaszem „Grot”. Latem 1942 r. zawiadomił inspektora miechowskiego Łukasza Grzywacza o grożącym mu aresztowaniu. Sam zagrożony aresztowaniem przeszedł w 1942 r. na Podkarpacie. Był oficerem sztabowym Inspektoratu Jasło i komendantem Obwodu od 1942 r. do 1944 r. W 1943 r. zajmował czasowo stanowisko adiutanta w Krośnie jako nowo mianowany oficer operacyjny Inspektoratu krośnieńskiego. Ranny w 1944 r. był operowany w trudnych warunkach przez dr Antoniego Ferensa „Kmicic”. Od lipca 1944 r. dowodził plutonem, a od 1 sierpnia 1944 r. 2. kompanią 6. pułku strzelców podhalańskich Armii Krajowej. 1 września 1944 r. przybył do OP 15 Michała Cerkiewniaka w Lubatowej. Od 4 września 1944 r. dowodził w nim czteroplutonową kompanią. 12 września 1944 r. jego kompania wkroczyła do Iwonicza-Zdroju zajmując kwatery w pensjonacie „Excelsior”. 13 września 1944 r. z rozkazu inspektora krośnieńskiego rozwiązał kompanię rozpuszczając żołnierzy do domów. Po 1945 r. pracował jako architekt w Katowicach.

Zmarł w 1959 r.

Był żonaty z Kornelią.

Grzywacz-Świtalski Łukasz, Z walk na Podkarpaciu, Warszawa 1971, s. 35, 47, 67, 77, 87, 139, 142, 189; Guzik Józef, Działacze i partyzanci Ziemi Miechowskiej 1939-1945, Wawrzeńczyce 1983, s. 36; Kijewska Jadwiga, Sanojca Antoni, Schemat organizacyjny SZP-ZWZ-AK 1939-1945, „Dzieje Najnowsze” 1980 nr 3, s. 181; Modrzejewski Józef, Akowcy na Podkarpaciu, Brzozów 1990, s. 75, 76; Piwowarski Stanisław, Major "Grot" - Józef Gargasz, „Gazeta Wyborcza w Krakowie” z 26 września 2000 r., s. 13;