Z Małopolska w II Wojnie Światowej

Ordre de Bataille 20. pułku piechoty Ziemi Krakowskiej na dzień 31 VIII 1939.

Zmiany na stanowiskach oraz jednostki sformowane w trakcie walk.

Opracował Krzysztof Pięciak




Dowódca płk. Kazimierz Brożek

Odcięty od żołnierzy przez niemieckie czołgi 2 IX, dowodzenie częścią sił (bataliony I i rozbity II) objął mjr Ludwik Bałos. Ponownie odcięty 7 IX w Biskupicach Radłowskich, w boju o przeprawy pułkiem dowodził raz jeszcze mjr Bałos.

I adiutant kpt. Jan Kalimon

II adiutant ppor. Walery Adamczyk

Oficer informacyjny kpt. Stanisław Zięba

Oficer łączności por. Jan Talaga

Kwatermistrz kpt. Stanisław Chmielowski

Oficer płatnik ppor. Kamiński

Oficer żywnościowy st. sierż. Władysław Kowal

Naczelny lekarz kpt. dr Józef Jankiewicz

Kapelan NN


Dowódca kompanii zwiadowców por. Zbigniew Borowiczka

- dowódca plutonu zwiadu konnego por. rez. Zygmunt Janotka

- dowódca plutonu kolarzy ppor. Zdzisław Rudolf


Dowódca plutonu pionierów por. Feliks Lew

Zastępca dowódcy (prawdopodobnie) ppor. Terezwa


Dowódca plutonu przeciwgazowego por. Roman Rutka


Dowódca kompanii gospodarczej kpt. Norbert Sledź-Olędzki


Dowódca plutonu artylerii piechoty ppor. Antoni Mazurkiewicz


Dowódca kompanii przeciwpancernej por. Julian Krzewicki (odcięty od swoich żołnierzy 3 IX, wrócił do pułku 10 IX)

- dowódca I plutonu ppor. Jan Piątkiewicz - ranny 1 IX, nast. pchor. Jan Larysz

- dowódca II plutonu ppor. rez. Kazimierz Kumala

- dowódca III plutonu ppor. Liszka, prawdopodobnie Jan Marian Liszka (prawdopodobnie poległ 1 lub 2 IX) – nast. prawdopodobnie kpr. pchor. Stanisław Bielański



I batalion

Dowódca I batalionu mjr. Ludwik Bałos

Adiutant batalionu ppor. Jan Szewczyk

Oficer łączności ppor. Włodzimierz Marona

Lekarz batalionu ppor. Śliwowik

Oficer żywnościowy ppor. Ługowski (prawdopodobnie Zygmunt Ługowski)


Dowódca 1 kompanii strzeleckiej por. Paweł Sawicki (poległ 16 IX)

-dowódca I plutonu ppor. rez. Jan Surowiec

- dowódca II plutonu ppor. rez. Mieczysław Mytar

- dowódca III plutonu ppor. Jacek Kostrzewski


Dowódca 2 kompanii strzeleckiej por. Wsiewołod Ryszard Romanowski (odcięty od swoich żołnierzy 3 IX, wrócił do pułku 10 IX)

- dowódca I plutonu ppor. rez. Wolf

- dowódca II plutonu ppor. rez. Suchowski

- dowódca III plutonu ppor. Alojzy Cywa


Dowódca 3 kompanii strzeleckiej ppor. Jerzy Zagórski (ranny 16 IX)

dowódca I plutonu ppor. rez. Jan Chudyba

- dowódca II plutonu ppor. Stefan Madejski

- dowódca III plutonu ppor. Jan Wiśniewski


Dowódca 1 kompanii ckm por. Stanisław Gawroński

Szef kompanii st. sierż. Władysław Witarski

- dowódca I plutonu ppor. rez. Franciszek Banach

- dowódca II plutonu ppor. rez. Wołek

- dowódca III plutonu ppor. rez. Antoni Kołodziejczyk

- dowódca IV plutonu ppor. Stanisław Chebda

- dowódca plutonu moździerzy sierż. pchor. Marian Rymar



II batalion Dowódca II batalionu kpt. Wacław Nowacki (do 2 IX - ranny, rozproszony batalion wyprowadził spod Pszczyny por. Julian Kajdy)

Adiutant batalionu NN

Oficer łączności ppor. Antoni Łagisz

Dowódca 4 kompanii strzeleckiej por. Bronisław Osmelak (poległ 8 IX)

- dowódca I plutonu ppor. rez. Jan Uladeyski

- dowódca II plutonu NN

- dowódca III plutonu NN


Dowódca 5 kompanii strzeleckiej ppor. Jan Sowa

- dowódca I plutonu ppor. rez. Grabowski

- dowódca II plutonu NN

- dowódca III plutonu NN


Dowódca 6 kompanii strzeleckiej ppor. Walery Krokay, 6-8 IX prawdopodobnie por. rez. dr Wojciech Wielgus

- dowódca I plutonu NN

- dowódca II plutonu NN

- dowódca III plutonu NN


Dowódca 2 kompanii ckm por. Julian Kajdy (do 8 IX – ranny) Następnie być może ppor. Józef Mrówka

Dowódca I plutonu NN

Dowódca II plutonu NN

Dowódca III plutonu NN

Dowódca plutonu moździerzy NN



III batalion Dowódca III batalionu mjr. Tytus Jerzy Brzósko (do 16 IX – ranny), ppor. Józef Selwa (16-19 IX) kpt. Stanisław Zięba (19-20 IX).

Adiutant batalionu ppor. Józef Selwa

Szef batalionu sierż. Włodzimierz Towpasz

Oficer łączności sierż. pchor. Edmund (lub Zygmunt) Szewczyk, następnie od 11 lub 16 IX, ppor. Jerzy Szczurkowski

Oficer płatnik ppor. Kazimierz Skoczyński

Oficer żywnościowy ppor. Edward Ścigalski


Dowódca 7 kompanii strzeleckiej por. Stanisław Kosmala

- dowódca I plutonu ppor. Stefan Lubowiecki 

- dowódca II plutonu NN

- dowódca III plutonu NN


Dowódca 8 kompanii strzeleckiej por. Jan Daniec (do 8 IX – ranny), następnie (8-12 IX) ppor. Rudolf Fara, następnie ppor. Tadeusz Sanicki (12-20 IX)

- dowódca I plutonu NN

- dowódca II plutonu NN

- dowódca III plutonu ppor. Wąsowicz


Dowódca 9 kompanii strzeleckiej ppor. Roman Scholl

- dowódca I plutonu ppor. Józef Ignacy Mucha

- dowódca II plutonu NN

- dowódca III plutonu sierż. pchor. Stanisław Sypowski (poległ 1 IX)


Dowódca 3 kompanii ckm kpt. rez. Jan Bujwid, następnie od 1 IX ppor. Marcin Koterbicki

- dowódca I plutonu ppor. Marcin Koterbicki (od 1 IX dowódca kompanii)

- dowódca II plutonu NN

- dowódca III plutonu plut. pchor. Jerzy Kostrzewski

- dowódca plutonu moździerzy Jan Bugajski


Dowódca placówki Olza ppor. Stanisław Orłowski

Dowódca placówki Tunel Rydułtowy por. Tadeusz Kupfer (ranny 1 IX – próba samobójcza)


IV batalion tzw. forteczny, sformowany 3 IX

Dowódca IV batalionu kpt. rez. Batko, od 5 IX por. Andrzej Krawiec

I adiutant por. Andrzej Krawiec (od 5 IX dowódca batalionu), następnie od 5 IX ppor. Józef Warchałowski

II adiutant ppor. Józef Ryniewicz


Dowódca 1 kompanii strzeleckiej ppor. rez. Balcer, następnie od 6 IX por. Ryszard Osik

Dowódcy plutonów: ppor. Kazibułowski, ppor. Zając, chor. Sikora


Dowódca 2 kompanii strzeleckiej ppor. Tadeusz Sanicki

Dowódcy plutonów: ppor. Busch, ppor. Zenel, ppor. Glücksmann, ppor. Bobowicz, kpr. pchor. Świerz


Dowódca 3 kompanii strzeleckiej ppor. Janicki Dowódcy plutonów: ppor. Gajdeczka, ppor. Wojnarowski, ppor. Ochędószko


Dowódca kompanii ckm ppor. Józef Warchałowski, od 5 IX ppor. rez. Różanowicz

Dowódcy plutonów: plut. pchor. Olejnik (vel Olejniczuk), st. strz. pchor. Rymkiewicz

Kompania specjalna dowódca kpt. Adam Gondek


Ośrodek Zapasowy 6. DP Oddział Zbierania Nadwyżek 20. pp

Dowódca Ośrodka Zapasowego 20.pp ppłk. Franciszek Uhrynowicz

Kwatermistrz mjr Tadeusz Rybka

Oficer mobilizacyjny kpt. Stanisław Malik

Oficer ewidencyjny kpt. Jerzy Lüdtke

Dowódca taborów ppor. rez. Stanisław Pradowski, od 7 IX por. Andrzej Badocha.

W ramach Ośrodka Zapasowego sformowano batalion marszowy 20.pp, rozpoczęto formowanie kolejnych dwóch lub trzech batalionów, rezerwowego 120. pp oraz kolejnych oddziałów marszowych. Wg relacji mjr. Rybki (cytowanej przez W. Steblika) OZN 20.pp miał rozpocząć formowanie czterech batalionów fortecznych i trzech batalionów wartowniczych do dyspozycji płk. Romana Gwelesianiego, II zastępcy dowódcy 6.DP i komendanta obrony miasta Krakowa.


Bataliony marszowe Ośrodka Zapasowego:

I batalion marszowy sformowany w OZ 20. pp w Krakowie w dniach 1-4 IX, wcielony do pułku 5 IX jako uzupełnienia strat jako jego II batalion.

Dowódca kpt. Stanaszek (prawdopodobnie Stanisław Stanaszek)

Zastępca dowódcy por. rez. Piotr Wójtowicz

Dowódca 1 kompanii marszowej ppor. Stanisław Dynowski

Dowódca 2 kompanii marszowej NN

Dowódca 3 kompanii marszowej ppor. rez. Wacław Manuel Wklekiński

Dowódca kompanii ckm NN


Podczas odwrotu OZ na wschód rozpoczęto formowanie kolejnych batalionów. Z braku wyposażenia oraz wobec wkroczenia Sowietów 17 IX nie zdążono ich zorganizować.

Dowódca II batalionu NN

Dowódca III batalionu ppor. rez. Jan Zarzęcki


120. pprez – zalążek rezerwowego pułku piechoty Dowódca kompanii ppor. rez. Jedynak (prawdopodobnie Jan Jedynak) Dowódca plutonu kpr. pchor. Jakub Liebermann

Oddział junaków Przysposobienia Wojskowego Dowódca NN