Z Małopolska w II Wojnie Światowej

PIGOŃ Stanisław.             
 Urodzony 27 września 1885 r. w Komborni. Syn Jana i Katarzyny z d. Rymess. W 1906 r. ukończył gimnazjum w Jaśle. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1906-1911 aktywnie działał w Eleusis. Był redaktorem ich pisma „Iskra”. W 1911 r. na kursie sokolim w Skolem pod wpływem Andrzeja Małkowskiego zaangażował się w pracę skautową. We wrześniu 1911 r. doprowadził do przeorganizowania Towarzystwa Sportowego przy Gimnazjum o.o. Pijarów w Rakowicach w I Rakowicką Drużynę Skautową im. Stefana Czarnieckiego. 5 listopada 1911 r. mianowano go drużynowym I Prokocimskiej Drużyny Skautowej im. księdza Brzóski. W marcu 1912 r. brał udział w I Zjeździe Drużynowych i Plutonowych we Lwowie. W tym samym roku uczestniczył w Zjeździe Eleusis w Żółkwi. Obronił pracę doktorską dotyczącą twórczości Adama Mickiewicza. W 1914 r. został powołany do służby w wojsku austriackim. Od 1918 r. służył w Wojsku Polskim. Od 1920 r. był profesorem, a w latach 1926-1928 rektorem Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W 1931 r. przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński. Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, profesorem historii literatury polskiej. 6 listopada 1939 r., w czasie Sonderaktion Krakau, Przy aresztowaniu zrewidowano go. Po przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. 9 listopada 1939 r. został wywieziony koleją z Krakowa-Łobzowa do więzienia we Wrocławiu. 10 listopada 1939 r. osadzono go w więzieniu karnym przy Kletschkauerstrasse 31 (obecnie ul. Kleczkowska). W celi nr 306 wygłosił 20 listopada 1939 r. wykład O sejmowym wydaniu Mickiewicza. Innym razem pogadankę autobiograficzną. 27 listopada 1939 r. po godz. 20,00 został przewieziony karetką więzienną na dworzec główny we Wrocławiu. Po dwugodzinnym oczekiwaniu w tunelu pod torami kolejowymi zapędzono go do pociągu. 28 listopada 1939 r. z przystanku leśnego za stacją kolejową w Oranienburgu około godz. 16,00 w padającym deszczu ze śniegiem przepędzono go do bramy KL Sachsenhausen i poddano procedurze przyjęcia (kąpiel, strzyżenie, odebranie ubrań, pieniędzy i zegarków, wydanie obozowych pasiaków, Został oznaczony numerem 5299). 29 listopada 1939 r. zapoznano go z regulaminem obozowym i przydzielono do baraku. 8 lutego 1940 r. zwolniono go z obozu. Należał do Zrzeszenia Inteligencji. W maju 1940 r. Stanisław Mierzwa popierał jego kandydaturę na stanowisko Okręgowego Delegata Rządu w Krakowie. Od maja 1942 r. wykładał polonistykę na tajnym UJ. Był członkiem Okręgowej Komisji Oświaty i Kultury w Małopolsce. Po 1945 r. ponownie pracował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1952 r. był członkiem Polskiej Akademii Nauk. Opublikował ponad 650 prac.       
 Zmarł 18 grudnia 1968 r. w Krakowie.             
 Alma Mater w podziemiu, Kraków 1964, s. 11; Gaweł Tadeusz, Pokłon Tym którzy tworzyli, Kraków 1999, s. 175; Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 273; Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956, t. 2, Kraków 1997, s. 89; Sierotwiński Stanisław, Krakowskie podziemie literackie pod okupacją hitlerowską, Kraków 1971, s. 38; Przybysz Kazimierz, Wojtas Andrzej, Bataliony Chłopskie w walce z okupantem, t. 2, Warszawa 1985, s. 308; S. Jerzy, Kto to przypomni Niemcom? http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html [dostęp 19 czerwca 2020]; Wnuk Włodzimierz, Byłem z Wami, Warszawa 1985, s. 176; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 406;