Z Małopolska w II Wojnie Światowej
PANEK Stanisław „Gil” (1916-1999) - oficer Armii
Krajowej.
Urodzony w 1916 r. w Lutczy. W 1936 r. zdał maturę w gimnazjum w Brześciu i podjął studia na Uniwersytecie
Jagiellońskim, gdzie w 1939
r. otrzymał absolutorium
Studium Wychowania Fizycznego. W początku października
1939 r. był jednym z
organizatorów Tajnej Organizacji Harcerskiej w Lutczy gmina Niebylec na
Rzeszowszczyźnie. Od 9
października 1939 r.
był komendantem Tajnej
Organizacji Harcerskiej. Jego grupa nosiła nazwę
„Czarny Las”. Od 1940 r. należał do Związku
Walki Zbrojnej. Od 1941 r. był dowódcą
bojówki dywersyjnej Placówki Strzyżów-Niebylec Związku Walki Zbrojnej. Na przełomie 1942 i 1943 r. ukończył z
pierwszą lokatą kurs szkoły podchorążych. 1 czerwca 1943 r.
został awansowany na
stopień kaprala
podchorążego. W
połowie 1943 r. przeniesiono
go do oddziału dywersyjnego
Inspektoratu Armii Krajowej Rzeszów. W 1943 r. został mianowany na stopień podporucznika. Brał udział w przygotowaniach do uwolnienia Józefa
Spychalskiego „Luty” z
więzienia Montelupich w
Krakowie. 26 maja 1944 r. uczestniczył w strzelaninie przy ul. Mogilskiej w Krakowie, dowodził zespołami rzeszowskiego Kedywu w Krakowie.
Podczas akcji „Burza”
dowodził dyspozycyjnym
oddziałem dywersyjnym
Inspektoratu Armii Krajowej Rzeszów stanowiącym ochronę sztabu 24. Dywizji Piechoty Armii
Krajowej kwaterującego na
Staromieściu
(północnej dzielnicy
Rzeszowa). 2 sierpnia 1944 r wraz z oddziałem przeszedł pod rozkazy dowódcy zgrupowania
„Miasto” A. Długosza. Po wkroczeniu w drugiej
połowie 1944 r. Sowietów do
Rzeszowa był od 18
września 1944 r.
więziony na Zamku w
Rzeszowie. Przekazano go Sowietom, a w listopadzie 1944 r. wywieziono do
łagrów Borowicze, Jegolsk,
Swierdłowsk. Po powrocie do
kraju 15 listopada 1947 r. był nauczycielem Gimnazjum i Liceum im. Stanisława Konarskiego w Krakowie. W 1949 r.
uzyskał dyplom magistra
wychowania fizycznego. Od 1950 r. był nauczycielem akademickim. W 1952 r. ukończył studia biologiczne na Wydziale
Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1960 r. obronił pracę doktorską. W 1965 r. uzyskał habilitację w zakresie antropologii. W latach
1968-1978 był rektorem
Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. W 1983 r. otrzymał nominację na stopień profesora zwyczajnego.
Zmarł 10
sierpnia 1999 r.
Był żonaty z
Janiną.
Brzęk
Gabriel, Mjr Józef Lutak - jeden z bohaterów Ziemi
Rzeszowskiej, „W marszu 1939-1945” nr 10 s. 99; Brzęk Gabriel, Wierny przysiędze. O Łukaszu Cieplińskim „Pługu”
komendancie IV KG WiN, Lublin 1991, s. 14;
Dąbrowa-Kostka
Stanisław, „Burza” na Rzeszowszczyźnie,
„Kierunki” 1972 nr 8 s. 10; Dąbrowa-Kostka Stanisław, Początek
akcji, „Kierunki”
1972 nr 9 s. 10; Dąbrowa-Kostka Stanisław, Przygotowania do rozbicia
więzienia
Montelupich, „W marszu 1939-1945” nr 9, s. 48; Dąbrowa-Kostka Stanisław, W
okupowanym Krakowie, Kraków 1972, s. 135; Garbacz
Dionizy, W kleszczach czerwonych, Brzozów-Rzeszów 1991, s. 214; Małopolski
Słownik Biograficzny
Uczestników Działań
Niepodległościowych 1939-1956 t. 1, Kraków 1997-2009, s. 26; Nuszkiewicz Ryszard, Uparci, Warszawa 1983, s. 208; Ostasz
Grzegorz, Zagórski Andrzej, Podokręg AK Rzeszów. Plan zbrojnego
ujawnienia w świetle
dokumentów (sierpień-wrzesień
1944 roku), Rzeszów 1999, s. 77, 80; Nekrolog Stanisława Panka, „Dziennik Polski” 1999 nr 188 s. 23; Stanisław
Panek. Doktor honoris causa Akademii Wychowania Fizycznego w
Krakowie, praca zbiorowa, Kraków 1996; Szare Szeregi. Harcerze 1939-1945. Tom
I, Warszawa 1988, s. 186; Wójcik Zbigniew K., Zagórski Anadrzej, Na katorżniczym szlaku, Warszawa 1994, s.
172;