Z Małopolska w II Wojnie Światowej

PANEK Stanisław

PANEK Stanisław Gil (1916-1999) - oficer Armii Krajowej.        
Urodzony w 1916 r. w Lutczy. W 1936 r. zdał maturę w gimnazjum w Brześciu i podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1939 r. otrzymał absolutorium Studium Wychowania Fizycznego. W początku października 1939 r. był jednym z organizatorów Tajnej Organizacji Harcerskiej w Lutczy gmina Niebylec na Rzeszowszczyźnie. Od 9 października 1939 r. był komendantem Tajnej Organizacji Harcerskiej. Jego grupa nosiła nazwę Czarny Las. Od 1940 r. należał do Związku Walki Zbrojnej. Od 1941 r. był dowódcą bojówki dywersyjnej Placówki Strzyżów-Niebylec Związku Walki Zbrojnej. Na przełomie 1942 i 1943 r. ukończył z pierwszą lokatą kurs szkoły podchorążych. 1 czerwca 1943 r. został awansowany na stopień kaprala podchorążego. W połowie 1943 r. przeniesiono go do oddziału dywersyjnego Inspektoratu Armii Krajowej Rzeszów. W 1943 r. został mianowany na stopień podporucznika. Brał udział w przygotowaniach do uwolnienia Józefa Spychalskiego Luty z więzienia Montelupich w Krakowie. 26 maja 1944 r. uczestniczył w strzelaninie przy ul. Mogilskiej w Krakowie, dowodził zespołami rzeszowskiego Kedywu w Krakowie. Podczas akcji Burza dowodził dyspozycyjnym oddziałem dywersyjnym Inspektoratu Armii Krajowej Rzeszów stanowiącym ochronę sztabu 24. Dywizji Piechoty Armii Krajowej kwaterującego na Staromieściu (północnej dzielnicy Rzeszowa). 2 sierpnia 1944 r wraz z oddziałem przeszedł pod rozkazy dowódcy zgrupowania Miasto A. Długosza. Po wkroczeniu w drugiej połowie 1944 r. Sowietów do Rzeszowa był od 18 września 1944 r. więziony na Zamku w Rzeszowie. Przekazano go Sowietom, a w listopadzie 1944 r. wywieziono do łagrów Borowicze, Jegolsk, Swierdłowsk. Po powrocie do kraju 15 listopada 1947 r. był nauczycielem Gimnazjum i Liceum im. Stanisława Konarskiego w Krakowie. W 1949 r. uzyskał dyplom magistra wychowania fizycznego. Od 1950 r. był nauczycielem akademickim. W 1952 r. ukończył studia biologiczne na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1960 r. obronił pracę doktorską. W 1965 r. uzyskał habilitację w zakresie antropologii. W latach 1968-1978 był rektorem Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. W 1983 r. otrzymał nominację na stopień profesora zwyczajnego.        
Zmarł 10 sierpnia 1999 r.        
Był żonaty z Janiną.        
Brzęk Gabriel, Mjr Józef Lutak - jeden z bohaterów Ziemi Rzeszowskiej, W marszu 1939-1945 nr 10 s. 99; Brzęk Gabriel, Wierny przysiędze. O Łukaszu Cieplińskim Pługu komendancie IV KG WiN, Lublin 1991, s. 14; Dąbrowa-Kostka Stanisław, Burza na Rzeszowszczyźnie, Kierunki 1972 nr 8 s. 10; Dąbrowa-Kostka Stanisław, Początek akcji, Kierunki 1972 nr 9 s. 10; Dąbrowa-Kostka Stanisław, Przygotowania do rozbicia więzienia Montelupich, W marszu 1939-1945 nr 9, s. 48; Dąbrowa-Kostka Stanisław, W okupowanym Krakowie, Kraków 1972, s. 135; Garbacz Dionizy, W kleszczach czerwonych, Brzozów-Rzeszów 1991, s. 214; Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956 t. 1, Kraków 1997-2009, s. 26; Nuszkiewicz Ryszard, Uparci, Warszawa 1983, s. 208; Ostasz Grzegorz, Zagórski Andrzej, Podokręg AK Rzeszów. Plan zbrojnego ujawnienia w świetle dokumentów (sierpień-wrzesień 1944 roku), Rzeszów 1999, s. 77, 80; Nekrolog Stanisława Panka, Dziennik Polski 1999 nr 188 s. 23; Stanisław Panek. Doktor honoris causa Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie, praca zbiorowa, Kraków 1996; Szare Szeregi. Harcerze 1939-1945. Tom I, Warszawa 1988, s. 186; Wójcik Zbigniew K., Zagórski Anadrzej, Na katorżniczym szlaku, Warszawa 1994, s. 172;