Z Małopolska w II Wojnie Światowej

RANDT Erich.        
Urodzony 17 maja 1877 r. w Neu Paleschken w Prusach Zachodnich. Studiował historię, filologię i prawo na uniwersytetach we Wrocławiu i Królewcu. W 1912 r. na Uniwersytecie w Królewcu obronił pracę doktorską. W latach 1912-1914 odbył praktykę archiwalną W 1914 r. rozpoczął pracę w Archiwum Państwowym we Wrocławiu. W czasie I wojny światowej dostał się do niewoli. Wrócił z niewoli w 1920 r. W 1920 r. podjął pracę w Tajnym Archiwum Państwowym w Berlinie. Od 1921 r. pracował w Archiwum Państwowym we Wrocławiu. W 1930 r. został dyrektorem Archiwum Państwowego Szczecinie. Był przewodniczącym Towarzystwa Historii Pomorza i Studiów. W 1935 r. objął stanowisko dyrektora Archiwum Państwowego we Wrocławiu. 7 października 1939 r. przyjechał do Archiwum Akt Dawnych w Warszawie jako komisarz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rzeszy, upełnomocniony do objęcia archiwów polskich na ziemiach zajętych przez armię niemiecką. Oświadczył, że część zespołów akt przekazana zostanie archiwom niemieckim. Przyjechał do Krakowa 6 listopada 1939 r. Powierzono mu zorganizowanie Zarządu Archiwalnego, przeorganizowanego później na Dyrekcję Archiwów Generalnego Gubernatorstwa. Był szefem Dyrekcji Archiwów Generalnego Gubernatorstwa w Wydziale Spraw Wewnętrznych w rządzie Generalnego Gubernatorstwa1. Sprzyjał Polakom2. Starał się o zwolnienie z KL Sachsenhausen profesora Władysława Semkowicza. Po powrocie profesora do Krakowa zatrudnił go w Archiwum Państwowym. Gdy w 1940 r. niemiecki samochód zabił przypadkowo woźnego krakowskiego archiwum, zawiadomiony o wypadku polecił zmienić w dokumentach datę zgonu, by jako pracodawca mógł wypłacić wdowie wyższy zasiłek pośmiertny. Uratował od zniszczenia wielką ilość polskich archiwów. Do Archiwum Państwowego w Krakowie ściągnął znaczną ilość registratur i archiwów polskich władz, urzędów i instytucji zlikwidowanych przez okupantów. Ratował przed zniszczeniem archiwa prywatne ściągając je do Archiwum Państwowego w Krakowie. Przeciwstawiał się pod koniec okupacji decyzjom władz wojskowych w sprawie ewakuacji lub zniszczenia archiwów. Nie ponosił odpowiedzialności za spalenie archiwów warszawskich jesienią 1944 r. W 1944 r. wrócił do Tajnego Archiwum Państwowego. W kwietniu 1945 r. został zastępcą dyrektora generalnego Dyrekcji Archiwów Państwowych. Podał się do dymisji w czerwcu 1945 r. Po wojnie został przez alianckie władze okupacyjne przymusowo zatrudniony jako pomocnik robotnika budowlanego w specjalnym oddziale pracy. W kwietniu 1947 r. wspomagał Polską Misję Wojskową w Berlinie w restytucji zbiorów archiwalnych. W 1946 i 1947 r. przeszedł proces denazyfikacyjny.        
Zmarł 6 maja 1948 r. w Berlinie        
Kraków pod rządami wroga, Kraków 1945, s. 98; Ne cedat Academia..., Kraków 1975, s. 222;

---

1 Kraków pod rządami wroga, Kraków 1945, s. 98;

2 Ne cedat Academia..., Kraków 1975, s. 222;