Z Małopolska w II Wojnie Światowej
SWARYCZEWSKI Antoni' Jan Baptysta'.
Urodzony 21 kwietnia 1896 r. w Stanisławowie (dziś Iwano Frankowsk). Syn Zdzisława Jana (urzędnika pocztowego) i Wandy z d. Niewiadomskiej. Miał troje młodszego rodzeństwa. Maturę zdał w 1914 r. w Krakowie. W czasie pierwszej wojny światowej został zmobilizowany do armii austriackiej. Pod Czerniowcami w 1916 r. dostał się do rosyjskiej niewoli. W 1917 r. zbiegł. W 1918 r. przedostał się do Odessy. Wstąpił do 4. Dywizji Strzelców Polskich. W 1919 r. wrócił z Dywizją do Polski. Został zdemobilizowany. Podjął studia przyrodnicze na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukończył je w 1924 r. Został zatrudniony na stanowisku asystenta, później starszego asystenta, w Zakładzie Mineralogii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1930 r. obronił pracę doktorską. W latach trzydziestych XX w. uczył w krakowskich szkołach matematyki, chemii, fizyki i mineralogii. Został aresztowany Został aresztowany 6 listopada 1939 r. w czasie Sonderaktion Krakau. Przy aresztowaniu zrewidowano go. Po przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. 9 listopada 1939 r. został wywieziony koleją z Krakowa-Łobzowa do więzienia we Wrocławiu. 10 listopada 1939 r. osadzono go w więzieniu karnym przy Kletschkauerstrasse 31 (obecnie
ul. Kleczkowska) lub więzieniu śledczym przy Freiburgerstrasse (obecnie ul. Świebodzka).
27 listopada 1939 r. po godz. 20,00 został przewieziony karetką więzienną na
dworzec główny we Wrocławiu. Po dwugodzinnym oczekiwaniu w tunelu pod torami
kolejowymi zapędzono go do pociągu. 28 listopada 1939 r. z przystanku leśnego
za stacją kolejową w Oranienburgu około godz. 16,00 w padającym deszczu ze
śniegiem przepędzono go do bramy KL Sachsenhausen i poddano procedurze
przyjęcia (kąpiel, strzyżenie, odebranie ubrań, pieniędzy i zegarków, wydanie
obozowych pasiaków. 29 listopada 1939 r. zapoznano go z regulaminem obozowym i
przydzielono do baraku. Został zwolniony z obozu 8 lutego 1940 r. Wrócił do
Krakowa. Pracował w Szkole Handlowej. Podjął pracę rachmistrza w Sekcji Lasów i
Gospodarki Drzewnej w Instytucie Niemieckich Prac na Wschodzie. Dało mu to możliwość
opiekowania się przejętymi przez Niemców zasobami Zakładu Mineralogii Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Od 1944 r. prowadził na konspiracyjnym Uniwersytecie Jagiellońskim
wykłady z chemii, krystalografii oraz mineralogii. W 1945 r. powrócił na dawne
stanowisko na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dodatkowo uczył w krakowskich szkołach
średnich. W 1947 r. uzyskał habilitację w zakresie mineralogii. W 1948 r. przeniesiono
go na stanowisko kierownika Zakładu i Katedry Mineralogii i Krystalografii Uniwersytetu
Łódzkiego. W 1951 r. mianowano go na stopień profesora nadzwyczajnego. W 1961
r. przeszedł na rentę specjalną. Kontynuował pracę naukową i współpracę z
towarzystwami naukowymi. Był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa
Mineralogicznego.
Zmarł 2 czerwca 1969 r. w Łodzi. Został pochowany w Krakowie na nowym cmentarzu Podgórskim.
Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy od 1925 r. z Bronisławą Smolka. Po raz drugi od 1963 r. z Jadwigą Marią Urban.
Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 274; Kukuć Dariusz, Swaryczewski
Antonii Jan Baptysta, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XLVI, s. 121 –
122; Relacje pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego o ich losach
osobistych i dziejach uczelni w czasie drugiej wojny światowej, Z prac
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Seria F, Tom 5, Kraków 2005, s.427 – 429;
S. Jerzy, Kto to
przypomni Niemcom? http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html
[dostęp 19 czerwca 2020]; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 407;