Z Małopolska w II Wojnie Światowej
SEWERYN Józef (1917
- ?).
Urodzony 24 czerwca 1917 r. w Rajsku1. Naturalny syn Doroty Kraus i
Adolfa Lehra (oficera armii austriackiej)2. Miał sześcioro przyrodniego rodzeństwa z małżeństwa matki z Władysławem Sewerynem3. Był wychowywany przez rodziców
matki4 przy ul. Limanowskiego 11 w Krakowie5. Ukończył szkołę powszechną6. Rozpoczął
pracę w hurtowni
dentystycznej Frankenbusch & Jachimowicz7. Wieczorowo ukończył szkołę ekonomiczno-handlową8. Od 1937 r., po bankructwie hurtowni, prowadził zakład fryzjersko-felczerski
dziadka9. We wrześniu
1938 r. zgłosił się na ochotnika na dywizyjny kurs
podchorążych rezerwy przy
4. pułku strzelców
podhalańskich w
Cieszynie10. Po kilku tygodniach został przeniesiony do plutonu porucznika Michała Webera w 6. kompanii porucznika
Władysława Kwarcińskiego w II batalionie majora Józefa
Niemca 3. pułku strzelców
podhalańskich w
Bielsku11. Szefem jego kompanii był sierżant
Józef Dziedzic z Poznania. Wiosną 1939 r. dowódcą jego 6. kompanii 3. pułku strzelców podhalańskich został
porucznik Józef Namysłowski, a zastępcą starszy
sierżant
podchorąży
Stanisław
Rospond12. We wrześniu
1939 r. przeszedł szlak
bojowy pułku od Bogumina
przez Bielsko, Witanowice, Buków, Wieliczkę, Radomyśl, Dzików, Tarnobrzeg, Nisko, Janów
Lubelski, Biłgoraj,
Frampol, Zwierzyniec, Krasnobród do Zielonej pod Tomaszowem
Lubelskim13. W czasie natarcia pułku pod Zieloną
został
kontuzjowany14. Porucznik Eugeniusz Niwiński odesłał go do
szpitala w Krasnobrodzie. Dwa dni później został
wzięty do niemieckiej
niewoli15. Pod konwojem został przeprowadzony z grupą lekko rannych do obozu przejściowego w tartaku w Woli Łętowskiej pod Leżajskiem16. Zbiegł z tego obozu wraz z
podchorążym Kazimierzem
Paczką z 12. pułku piechoty (po wojnie lekarzem w
Sosnowcu) 17. W Kolbuszowej
pomogła im pani
Otocka18. Pod Niepołomicami panie Trejfoczek19. W Podgórzu uciekinierzy
rozstali się20. Dotarł do domu dziadków, gdzie
wrócił do
zdrowia21. Od Józefa Leńczewskiego, aspiranta policji polskiej dowiedział się, że jest poszukiwany jako
zbiegły jeniec22. Od
początku okupacji
zaangażował się w konspiracyjną działalność byłych członków Organizacji Młodzieżowej Towarzystwa Uniwersytetu
Robotniczego23. Współpracował ze
Stanisławem
Cekierą, Marianem
Bombą24 i Teodorem
Piotrowskim25. Odwiedzał
księdza Józefa
Niemczyńskiego, proboszcza
parafii św. Józefa w
Podgórzu i podkradał mu
blankiety metryk urodzenie, które na miejscu pieczętował26. Ksiądz Stanisław Mazak, z jednej z kresowych parafii,
pomagał mu wypełniać blankiety metryk urodzenia
prawidłowo po łacinie27. Po wysiedleniu z Podgórza
mieszkał przy ul. Dietla 19
lub 2128. Zagrożony
aresztowaniem mieszkał przy
ul. Koletek 829. Po ślubie
mieszkał u rodziców
żony przy Brodowicza
2/330. 20 listopada 1942 r. został aresztowany w restauracji Pod Arkadami
wraz z Karolem Ciaputą z
Chrzanowa31. Aresztowanie miało związek z
próbą wyrobienia
przepustek do Rzeszy dla dwójki Żydów, w tym Georga Künstlingera z Katowic, który
chciał wrócić do tego miasta z krakowskiego
getta32. Aresztowanych zadenuncjował Tadeusz Markowicz z Chrzanowa (znajomy
z czasów służby w 21. Dywizji Piechoty Górskiej),
śledzący ich33. Aresztowanych osadzono w
siedzibie gestapo przy ul. Pomorskiej 2 w Krakowie34. Po wstępnym przesłuchaniu przeniesiono ich do
więzienia
Montelupich35. 13 grudnia 1942 r. został umieszczony w celi śmierci wraz z innymi zakładnikami: kapitanem policji Wraubkiem, inżynierem Czesławem Gałką, prałatem bazyliki św. Piotra i Pawła Władysławem Misiem, proboszczem z Rabki
Dunikowskim i in36. 16 grudnia 1942 r. zostali
wszyscy wywiezieni samochodem ciężarowym do KL Auschwitz37. Za wyrzucenie z samochodu
kartki z informacją dla
rodziny o wywiezieniu go miał zostać
zlikwidowany tego samego dnia38. Michał Piękoś nr 1366, pracujący w kuchni obozowej, zdołał go wówczas uratować39. Został oznaczony numerem 8378240. W obozie
przebywał z:
Mieczysławem Albinem,
Tadeuszem Chmurą, Stefanem
Dobranowskim, Stanisławem
Głową, Julianem Hołym numer 781, Adamem Kuryłowiczem, Janem Lupą numer 63, Władysławem Misiem, Michałem Piękosiem numer 1366, Edwardem Salamonem,
Stanisławem Serafinim,
Kazimierzem Sową i
Zygmuntem Ślęzakiem41. W obozie został fryzjerem, później naprawiaczem wiecznych piór i
rozwozicielem naprawionych maszyn do pisania w ramach komanda
SS-Unterkuft42. Stykał
się z SS-manami:
Breitwieserem, Claussenem, Mengele, Mocklem, Mollem, Palitschem43.
Spotykał więźniów współpracujący z SS: Franciszek Błaszczok, Dorosiewicz, Jan Golus, Bogdan
Komarnicki, Franz Nierychły, Olpiński,
Pańszczyk, Leon Salicz,
Stössel44. 25 maja 1945 r. wrócił do Krakowa45. Jego żona i dziecko mieszkali wówczas w
wielorodzinnym mieszkaniu przy Stradom 2346. Wyjechał do Jeleniej Góry47.
Pracował w Obwodowym
Urzędzie Likwidacyjnym,
zajmował się wysiedlaniem Niemców i osiedlaniem na
ich miejscu Polaków48. Przy próbie osiedlenia
rodziny majora Kuncego, kwatermistrza 10. Dywizji Piechoty, w willi przy ul.
Słowackiego
został aresztowany przez
żołnierzy sowieckich majora Smirnowa z
komendantury miasta. Zwolniono go po interwencji wojewody
Piaskowskiego49. Był
świadkiem likwidacji dwóch
gestapowców, ukrywających
się u kochanki sowieckiego
oficera, przez milicjanta Jana Sulikowskiego50. Po interwencji w Komitecie
Miejskim Polskiej Partii Socjalistycznej w sprawie zabierającego poniemieckie mienie Dietricha,
naczelnego dyrektora Obwodowego Urzędu Likwidacyjnego, został zwolniony z pracy51. Był członkiem i pracownikiem Spółdzielni Engelsa. Kiedy
zwrócił uwagę na brak kompetencji prezesa Józefa
Golińskiego, członka Polskiej Partii Robotniczej,
usunięto go z pracy i z
członkostwa
spółdzielni52. Pozbawiono
go prawa zamieszkania w pasie przygranicznym53. Wyjechał wówczas do Warszawy54.
Mieszkał przy ul. Solec
101/6 w Warszawie55. Był kierownikiem warsztatu mechanicznego
Spółdzielni
Odrodzenie56. Usunięto go
ze stanowiska po próbie zrównania stawek wynagrodzeń dla partyjnych i
bezpartyjnych57. Przeszedł na
rentę58.
Był żonaty z Jadwigą Lepka (pracującą w księgarni katolickiej Władysława Miłkowskiego przy ul. Mikołajskiej 3 w Krakowie) 59.
1 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 3;
2 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 3;
3 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 4;
4 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 5;
5 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 15;
6 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 5;
7 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 5;
8 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 5;
9 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 5;
10 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 5;
11 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 5;
12 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 6;
13 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 6;
14 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 6;
15 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 6;
16 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 6;
17 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 6;
18 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 6;
19 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 6;
20 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 6;
21 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 7;
22 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 7;
23 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 8;
24 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 8;
25 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 9;
26 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 7;
27 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 8;
28 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 15;
29 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 16;
30 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 16;
31 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 9;
32 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 9;
33 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 9;
34 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 9;
35 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 9;
36 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 9;
37 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 9;
38 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 10;
39 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 10;
40 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 10;
41 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 10;
42 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 12;
43 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 13-14;
44 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 14;
45 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 15;
46 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 16;
47 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 16;
48 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 16;
49 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 17;
50 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 18;
51 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 18;
52 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 19;
53 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 19;
54 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 19;
55 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 20;
56 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 20;
57 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 20;
58 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 20;
59 IPN Kr 1/2227 Seweryn Józef, Moja walka i praca, mps. 1989, s. 8;
