Z Małopolska w II Wojnie Światowej

SURZYCKI Tadeusz.        
Urodzony 30 czerwca 1903 r. w Czernichowie koło Krakowa. Syn w Stefana (profesora ekonomii rolniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego) i Zofii z d. Niecielskiej. Miał siostrę Zofię (ur. 31 lipca 1900 r. w Ciecieszynie, zamężną z dr. Marianem Nowińskim działaczem SN i właścicielem majątku ziemskiego Tryńcza w pow. przeworskim) i braci, Jana (ur. 23 grudnia 1898 r. w Grójcu, pow. Chrzanów, uczestnika III Powstania Śląskiego) i Stefana (ur. 22 kwietnia 1908 r. w Czernichowie). Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie 26 maja 1933 r. uzyskał doktorat filozofii na podstawie pracy O absorbcji światła nadfiołkowego przez niektóre ciała organiczne. Działał w Stronnictwie Narodowym. 20 czerwca 1937 r. został wybrany na członka Zarządu Okręgowego Stronnictwa Narodowego w Krakowie i objął w nim referat gospodarczy. Był Dyrektorem Monopolu Spirytusowego w Krakowie oraz właścicielem przedsiębiorstwa preparatów chemicznych w Krakowie przy ul. Urzędniczej 16. W latach 1938-1939 należał do Rady Miejskiej w Krakowie. 5 września 1939 r. został członkiem Obywatelskiego Komitetu Pomocy w Krakowie. Po wkroczeniu Niemców do Krakowa znalazł się na pierwszej ogłoszonej liście zakładników („Dziennik Krakowski” nr 1 z 9 września 1939 r. ). Na przełomie września i października 1939 r. wraz z grupą działaczy Stronnictwa Narodowego przystąpił do budowy konspiracyjnej organizacji Stronnictwa na terenie województwa krakowskiego. Tworzył konspiracyjne władze Stronnictwa. W konspiracyjnym Zarządzie Okręgu Krakowskiego Stronnictwa Narodowego objął funkcję skarbnika. Był rzecznikiem nawiązywania kontaktów z innymi konspiracyjnymi ugrupowaniami politycznymi i w tym zakresie wykazywał dużą aktywność. W jesieni 1939 r. pomógł kilku grupom ochotników przedostać się do Francji. Załatwiał również formalne dokumenty o zatrudnieniu, m. in. pułkownikowi Klemensowi Rudnickiemu w przedsiębiorstwie Sikory mieszczącym się przy Placu Szczepańskim. Z ramienia Krakowskiego Okręgu Stronnictwa Narodowego zajmował się sprawami wojska. W październiku 1939 r. nawiązał kontakt z przybyłym do Krakowa pułkownikiem Adamem Epplerem tworzącym zręby konspiracji wojskowej wśród krakowskich narodowców. Po wyjeździe A. Epplera nawiązał kontakty z pułkownikami Edwardem Godlewskim, Tadeuszem Komorowskim i Klemensem Rudnickim. Zaproponował im tworzenie organizacji wojskowej z ramienia Stronnictwa Narodowego. Nie przyjęli oni jednak tej propozycji twierdząc, że wojsko nie może być partyjne z czym się zgodził. W imieniu krakowskiego środowiska narodowców zgłosił wtedy akces do wojskowej organizacji konspiracyjnej. 17 i 18 października 1939 r. w czasie pobytu w Krakowie gen. Michała Karaszewicz-Tokarzewskiego i Stefana Klimeckiego, z ramienia Stronnictwa Narodowego prowadził rozmowy na temat konspiracji. W połowie listopada 1939 r. jako przedstawiciel Stronnictwa Narodowego wszedł razem z S. Rymarem w skład Okręgowej Rady Politycznej przy Komendzie Okręgu Służby Zwycięstwu Polski w Krakowie. W latach 1939-1940 z ramienia Stronnictwa Narodowego utrzymywał kontakty z powstającą konspiracją wojskową Służby Zwycięstwu Polski i Związkowi Walki Zbrojnej oraz zajmował się całokształtem zbrojnej konspiracji endecji. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał w Krakowie ul. Wybickiego 16. Został aresztowany w 1940 r. Początkowo, w czasie śledztwa, był osadzony w więzieniu przy ul. Montelupich w Krakowie, a następnie został wywieziono go do KL Auschwitz. Tam otrzymał numer obozowy 9267.        
Zginął 19 lutego 1941 r. w KL Auschwitz.        
Był żonaty z Wandą Czarnowską (ślub 1 lipca 1933 w Grabowie nad Pilicą), z którą miał córkę Teresę (ur. 1934 r. ) i syna Andrzeja Benedykta (ur. 1936r. ).        
Dokumenty rodzinne udostępnione przez panią Elżbietę Anną Surzycką z Czekalskich; Pismo Archiwum Państwowego w Krakowie z dnia 20 VIII 1998, Znak 842-1176/98; Bór-Komorowski Tadeusz, Armia Podziemna, Londyn 1952, s. 21; Brzoza Czesław, Kraków między wojnami. Kalendarium 28 X 1918 - 6 IX 1939, Kraków 1998, s. 345; Dąbrowa-Kostka Stanisław, W okupowanym Krakowie, Warszawa 1972, s. 10; Ostasz Grzegorz, Krakowska Okręgowa Delegatura Rządu na Kraj 1941-1945, Rzeszów 1996, s. 50, 56-60, 139; Pluta-Czachowski  Kazimierz, Organizacja Orła Białego, Warszawa 1987, s. 104, 135, 135 przypis 203, 136, 140; Rudnicki Klemens, Na polskim szlaku, Londyn 1952, s. 53, 70; Schnayder Edward, O jedynej śląskiej mapie powstańczej (w 75-lecie wybuchu III, ostatniego, Powstania Śląskiego w nocy 2-3 V 1921), „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”, Kraków 1996, R. XLVI nr 1/2, s. 280; Terej Jerzy Janusz, Rzeczywistość i polityka, Warszawa 1979, s. 155-157, 158, 158 przypis 134, 182; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, [149], [792]; Surzycka z Czekalskich E. A., Informacja, Zbiory A. Zagórskiego, sygn. II-659;