Z Małopolska w II Wojnie Światowej
SYCZYŁO Włodzimierz
Bronisław „Ewi”, „Niemstowicz”, „Ptyś”, „Szkwał”, „WKT” (1908 – 1991), zołnierz Armii Krajowej.
Urodzony
24 czerwca 1908 r. w Jarosławiu. Syn Józefa (starszego sierżanta służby stałej Wojska
Polskiego) i Zofii z d. Kaczy. Miał brata Kazimierza (1904-1965), siostrę Józefę (1911-1996) i brata Rudolfa (1915-1996,
oficera Marynarki Wojennej, jeńca Oflagu). Po ukończeniu w 1927 r. Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Toruniu do 1
września 1939 r.
pracował jako nauczyciel
historii w szkołach
powszechnych nr 2, 5 i 3 w Tczewie. Jednocześnie był nauczycielem w szkole
dokształcającej dla młodzieży rzemieślniczej, na kursach dla analfabetów i
kursach (w zakresie siódmej klasy szkoły powszechnej) organizowanych przez Biały Krzyż w tczewskim batalionie Wojska
Polskiego. Prowadził
szeroką działalność społeczną. W 1928 r. współorganizował „Ogniska” i Oddział Powiatowego Związku Nauczycielstwa Polskiego w Tczewie.
Był również członkiem i prelegentem Związku Zachodniego, komendantem Obwodu
Tczewskiego Związku Pracy
dla Państwa (później Związku Lewicy Patriotycznej) – Legion Młodych, współredagował jego organ ideowo-wychowawczy
„Przebojem” wydawany na terenie Tczewa-Starogardu.
Był członkiem Organizacji Młodzieżowej Towarzystwa Uniwersytetu
Robotniczego i Rady Nadzorczej Spółdzielni „Społem” przy
węźle Polskich Kolei
Państwowych
Tczew-Zajączkowo. Z
pracą zawodową i społeczną umiejętnie łączył troskę o własny rozwój naukowy. 10 czerwca 1933 r.
ukończył Wyższy Kurs Nauczycielski w grupie
humanistycznej w Poznaniu. W latach 1938-1939 był studentem Wolnej Polskiej Wszechnicy w
Warszawie. We wrześniu 1939
r., będąc poszukiwany przez Niemców,
opuścił Tczew. Do 16 października 1939 r. przebywał w Toruniu, a następnie w Warszawie, Krakowie,
Jarosławiu i Krzeczowicach
koło Przeworska. Nie
podjął w tym czasie
stałej pracy,
gdyż zamierzał przedostać się na Zachód do Polskich Sił Zbrojnych. Zatrudnił się dopiero 12 lutego 1940 r. jako robotnik
rolny w majątku ziemskim
Wasiutyńskich w Lipniku
koło Przeworska. W
rzeczywistości do sierpnia
1941 r. uczył
córkę właściciela Izabelę
Wasiutyńską, Teresę Kozłowską i Andrzeja Zagórskiego. W sierpniu
1940 r. został
zaprzysiężony w Placówce
Związku Walki Zbrojnej
Markowa. Początkowo
pełnił funkcję kolportera pisma konspiracyjnego
„Odwet”. Na przełomie maja i czerwca 1941 r.
został powołany do zespołu redakcyjnego lipnickiej mutacji
„Odwetu” w charakterze współredaktora, pracownika technicznego i
kolportera. Był
też odpowiedzialny za
nasłuch radiowy. Do
lipnickiego zespołu
redakcyjnego „Odwetu”
wprowadził go
sprawujący nad nim nadzór
komendant Obwodu Związku
Walki Zbrojnej Łańcut Henryk
Puziewicz „Batura”.
Redagował także „PROM. Biuletyn propagandy
mówionej”. Od wiosny 1942 r. pisał teksty do „Odwetu”.
W redakcji „Odwetu”
pracował do końca maja 1943 r. W pierwszych dniach
lipca 1943 r. współorganizował w
Honiach koło Albigowej w
pow. łańcuckim, punkt drukarsko-prasowy
tygodnika „Czyn”, kontynuacji „Odwetu”. Do końca października 1943 r. był współredaktorem „Czynu”. Od początku listopada 1943 do sierpnia 1944 r.
był – wspólnie z Lechem Dzierżanowskim – organizatorem, wydawcą i członkiem zespołu redakcyjnego tygodnika
ideowo-informacyjnego „Prom”,
wydawanego kolejno w Lipniku, Markowej, Chodakówce i Sieteszy. Był wówczas kierownikiem referatu Komisji
Informacji i Propagandy Obwodu Armii Krajowej Przeworsk oraz kierownikiem
„Prom” (Propagandy Mówionej). W lipcu 1944
r. brał udział w akcji „Burza”. Od listopada 1944 r. do stycznia 1945
r. był redaktorem pisma
Armii Krajowej „Żołnierz
Obywatel” powielanego w
Handzlówce w pow. łańcuckim.
Niezależnie od
działalności w propagandzie konspiracyjnej, od
lutego 1940 r. do lipca 1944 r., był współorganizatorem i nauczycielem w tajnym nauczaniu. Dzięki jego pracy pierwszy egzamin w ramach
tajnego nauczania w Przeworskiem odbył się w lutym
1941 r. w Lipniku. 2 maja 1945 r. został awansowany na stopień kaprala ze starszeństwem 11 listopada 1944 r.
Po wojnie, od 1 września 1945 r. do przejścia na emeryturę 31 sierpnia 1972 r. był nauczycielem i kierownikiem
szkoły powszechnej w
Cieślinie koło Inowrocławia. Pracując zawodowo, 31 grudnia 1951 r.
ukończył studia historyczne na Wydziale
Filozoficzno-Pedagogicznym Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu i
uzyskał stopień magistra. Ucząc w szkole powszechnej w Cieślinie był instruktorem doskonalenia kadr przy
Wydziale Oświaty,
pracownikiem oświaty
dorosłych na kursach dla
analfabetów i w zakresie siedmiu klas szkoły powszechnej dla pracowników
Państwowych Gospodarstw
Rolnych oraz młodzieży
rolniczej, kierownikiem uniwersytetu powszechnego, prelegentem Towarzystwa
Wiedzy Powszechnej i członkiem Komitetu Redakcyjnego organu Ministerstwa Oświaty „Życie Szkoły”. W 1945 r. zorganizował Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska” Inowrocław-Zachód, w której następnie wielokrotnie piastował stanowisko przewodniczącego Rady Nadzorczej. Po roku 1956 przez
trzy kadencje był prezesem
Oddziału Powiatowego
Związku Nauczycielstwa
Polskiego w Inowrocławiu. W
latach 1954-1973 był radnym
Gromadzkiej Rady Narodowej. Będąc
członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, pełnił w organizacji funkcję wiceprezesa Oddziału Powiatowego w Inowrocławiu i przewodniczącego Komisji Młodzieżowej.
Zmarł 15 lutego 1991 r. w Inowrocławiu, został pochowany na miejscowym
cmentarzu.
Odznaczony: Złotym Krzyżem
Zasługi, czterokrotnie
Medalem Wojska, Medalem Zasłużonym na Polu
Chwały, Krzyżem Partyzanckim, Złotą Odznaką ZNP, Srebrną Odznaką Towarzystwa Wiedzy
Powszechnej.
Był żonaty z
Kazimierą z d.
Dzierżanowską.
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, Rozkaz z dnia 2 V 1945 r. Komendanta Obwodu AK Przeworsk do Placówek: awanse i
odznaczenia; Mazur Grzegorz, Biuro Informacji i
Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939-1945, Warszawa 1987, s.
213. [podaje błędnie
nazwisko –
Syczała];
Sokół Z., Rzeszowska Prasa Konspiracyjna (1939-1945), Rzeszów 1989, s. 73, 77, 81, 241, 259 [nazwisko podane
błędnie jako
Sycyło]; Zagórski Andrzej, Syczyło Włodzimierz Bronisław
(biogram), [w:] Małopolski słownik biograficzny uczestników
działań niepodległościowych 1939-1956, t. 4, Kraków 1999,
s. 166-167, fot.; Dzierżanowski Leszek: Informacja z 5 IV 1999
r.; Relacja Włodzimierza
Syczyły; Syczyło Włodzimierz, Ankieta;