Z Małopolska w II Wojnie Światowej

SZPĄDROWSKI Kazimierz Stanisław (1899 – 1940)        
Urodzony 1 marca 1899 r. w Krościenku nad Dunajcem. Syn Ignacego i Teresy z d. Zarzyckiej (nauczycieli). Miał brata i siostrę. Szkołę powszechną ukończył w Krościenku. Do Gimnazjum uczęszczał w Wadowicach. W latach 1912 - 1914 działał w Drużynach Strzeleckich Okręgu Wadowickiego. W 1916 r. zdał maturę. 14 grudnia 1916 r. wstąpił w Górze Kalwarii do Legionów. Od 5 stycznia do 20 sierpnia 1917 r. służył w 2. baterii 1. pułku artylerii Legionów. Po „kryzysie przysięgowym” wcielono go do armii austriackiej. 6 listopada 1918 r. w stopniu chorążego wstąpił do 1. pułku artylerii polowej Wojska Polskiego w Warszawie. 6 stycznia 1919 r. został mianowany na stopień podporucznika. 1 czerwca 1919 r. awansowano go na stopień porucznika. Służył wówczas w 6. pułku artylerii polowej. Przeniesiono go do 7. pułku artylerii polowej. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej pozostał w służbie stałej. 1 lutego 1922 r. skierowano go do Szkoły Młodszych Oficerów Artylerii w Toruniu, którą ukończył grudnia 1922 r. Był dowódca baterii i komendantem pułkowej szkoły podoficerskiej w 7. pułku artylerii polowej w Częstochowie. 1 czerwca 1923 r. został przeniesiony do nowoutworzonej Oficerskiej Szkoły Artylerii w Toruniu na stanowisko instruktora - komendanta klasy. 1. stycznia 1928 r. awansowano go na stopień kapitana. W 1928 r. po przemianowaniu szkoły na Szkołę Podchorążych Artylerii został adiutantem szkoły. 16 czerwca 1930 r. podjął studia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. 31 października 1932 r. uzyskał tytuł oficera dyplomowanego artylerii. 1 listopada 1932 r. został odkomenderowany do II Oddziału Sztabu Głównego. Od 1933 r. był związany się z pracą w IV Ekspozyturze II Oddziału Sztabu w Katowicach. Został szefem Ekspozytury. 22 marca 1939 r. przeniesiono go do 6. pułku artylerii ciężkiej we Lwowie, ale z przeznaczeniem do pracy w sztabie formowanej Armii „Kraków”. Od 28 sierpnia 1939 r. był szefem wydziału wywiadowczego Grupy Operacyjnej „Śląsk”. 3 września 1939 r. objął stanowisko szefa Oddziału II sztabu Armii „Kraków”. 13 września 1939 r. wyruszył ze sztabu w Zamościu do Lwowa w celu nawiązania łączności z generałem Kazimierzem Sosnkowskim, dowódca Frontu Południowego. Został odcięty na terenie Lwowa przez niemieckie oddziały zmotoryzowane. Brał udział w obronie miasta. Po kapitulacji Lwowa 22 września 1939 r. na terenie Cytadeli poszedł do niewoli sowieckiej. Osadzono go w obozie w Starobielsku. W styczniu 1940 r. ujawniono Sowietom, że służył w II Oddziale Sztabu. Został odesłany do lefortowskiego więzienia NKWD w Moskwie. Od 7 lutego do 18 października 1940 r. był dziewięciokrotnie przesłuchiwany. 23 października 1940 r. sporządzono akt oskarżenia w którym zarzucono mu siedmioletnie działanie wywiadowcze na szkodę ZSRR. 20 listopada 1940 r. na zamkniętym posiedzenie Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego, ZSRR, bez uczestnictwa oskarżyciela, obrony i bez wezwania świadków, został skazany na karę śmierci. 21 grudnia 1940 r. oddalono prośbę o ułaskawienie.        
25 grudnia 1940 r. został rozstrzelany, jego prochy pogrzebano we wspólnej mogile na cmentarzu Dońskim w Moskwie.        
25 lutego 1992 r. został zrehabilitowany. 27 lipca 1998 r. pośmiertnie awansowano go na stopień podpułkownika.        
Odznaczony: Krzyżem Walecznych (16 marca 1921 r.), Złotym Krzyżem Zasługi (1938 r.), Srebrnym Krzyżem Zasługi (12 lutego 1930 r.), Medalem za Wojnę 1918 – 1921, Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę (1938 r.), Krzyżem Kampanii Wrześniowej 1939 r. (15 sierpnia 1985 r.). Tablice upamiętniające jego postać znajdują się w Kaplicy Kościoła pod wezwaniem św. Karola Boromeusza na Powązkach w Warszawie oraz na cmentarzu Kule w Częstochowie.
Od 7 kwietnia 1923 r. był żonaty z Haliną Zofią Laskowską, miał synów Stanisława i Andrzeja (ur. 1933).        
Gondek Leszek, Wywiad polski w Trzeciej Rzeszy 1933-39, Warszawa 1978, s. 98, 222; Katyń, lista ofiar i zaginionych, Warszawa 1989, s. 350; Oficerska Szkoła Artylerii w Toruniu 1923 -1992 -zarys dziejów, tradycja, historia, współczesność, Toruń 1992, s. 54, 56, 432; Rzepecki Jan, Wspomnienia i przyczynki historyczne, Warszawa 1950, s. 60 - 61, 104, 140; Steblik Władysław, Armia „Kraków” 1939, Warszawa 1975, s. 22, 91, 169, 451, 699; dokumenty i korespondencja w archiwum rodzinnym;