Z Małopolska w II Wojnie Światowej

WACHHOLZ Leon Jan     
Urodzony 20 czerwca 1867 r. w Krakowie. Syn Antoniego (profesora historii). W 1885 r. zdał maturę w Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. Podjął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1890 r. uzyskał tytuł doktora wszech nauk medycznych. Nadal studiował na uniwersytetach w Kopenhadze, Berlinie, Paryżu i Wiedniu. W 1894 r. habilitował się na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był autorem pierwszych nowoczesnych podręczników medycyny sądowej. Kierował Katedrą oraz Zakładem Medycyny Sądowej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1913 r. był członkiem Towarzystwa Sądowo-Lekarskiego w Wiedniu. W 1930 r. wybrano go na członka Polskiej Akademii Umiejętności. Był członkiem korespondentem Niemieckiego Towarzystwa Medycyny Sądowej. W 1933 r. przeszedł na emeryturę. Wydział Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego nadał mu wówczas tytuł profesora honorowego. Wykładał jako profesor honorowy na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego do 1939 r. W 1938 r. wybrano go na Wiceprezesa Międzynarodowej Akademii Medycyny Sądowej w Bonn. Został aresztowany 6 listopada 1939 r. w czasie Sonderaktion Krakau. Przy aresztowaniu zrewidowano go. Po przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. 9 listopada 1939 r. został wywieziony koleją z Krakowa-Łobzowa do więzienia we Wrocławiu. 10 listopada 1939 r. osadzono go w więzieniu karnym przy Kletschkauerstrasse 31 (obecnie ul. Kleczkowska) lub więzieniu śledczym przy Freiburgerstrasse (obecnie ul. Świebodzka). 27 listopada 1939 r. po godz. 20,00 został przewieziony karetką więzienną na dworzec główny we Wrocławiu. Po dwugodzinnym oczekiwaniu w tunelu pod torami kolejowymi zapędzono go do pociągu. 28 listopada 1939 r. z przystanku leśnego za stacją kolejową w Oranienburgu około godz. 16,00 w padającym deszczu ze śniegiem przepędzono go do bramy KL Sachsenhausen i poddano procedurze przyjęcia (kąpiel, strzyżenie, odebranie ubrań, pieniędzy i zegarków, wydanie obozowych pasiaków. 29 listopada 1939 r. zapoznano go z regulaminem obozowym i przydzielono do baraku. 18 stycznia 1940 r. w czasie kilkugodzinnego porannego apelu na 30-stopniowym mrozie zemdlał i za zezwoleniem blokowego Adolfa Dobschata odniesiono go do szpitala obozowego. Po natarciu sniegiem odzyskał przytomność. Został zwolniony 8 lutego 1940 r. z obozowego szpitala, nie był w stanie iść o własnych siłach. Razem z grupą 100 profesorów powrócił do Krakowa.. Nigdy już nie odzyskał zdrowia. Podjął pracę tłumacza i eksperta sądowego.    
Zmarł 1 grudnia 1942 r. w Krakowie z powodu ogólnego wycieńczenia organizmu. Został pochowany na cmentarzu rakowickim w Krakowie.
Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta, Złotym Krzyżem Zasługi.       
Miał syna Wilhelma Szczęsnego i córkę Józefę.     
Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969; S. Jerzy, Kto to przypomni Niemcom? http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html [dostęp 19 czerwca 2020]; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974; Zamiara Karolina, Leon Wachholz - twórca nowoczesnej polskiej medycyny sądowej, „Historia Farmacji” 2010 nr 6, s. 425-428;