Z Małopolska w II Wojnie Światowej

WOLTER Władysław.        
Urodzony 5 lutego 1897 r. w Wiedniu. Synem Władysława (sędziego Sądu Najwyższego w Wiedniu) i Aleksandry Kamienobrodzkiej. Miał siostrę Jadwigę i brata Aleksandra. W 1915 r. ukończył gimnazjum pijarów w Wiedniu. Zmobilizowano go do armii austriackiej. W 1917 r. został na froncie bukowińskim ciężko ranny w nogę. W 1917 r. rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Wiedeńskim. Służył w Wojsku Polskim. Studia prawnicze ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1920 r. W tym samym roku otrzymał stopień naukowy doktora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Został aplikantem w Sądzie Okręgowym. Przez pewien czas pracował w Warszawie jako referent prawny w Warszawskim Towarzystwie Ubezpieczeń. W 1925 r. habilitował się. W 1928 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym. Przejął kierowanie Katedra Prawa Karnego i Postępowania Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był członkiem Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego (w latach 1934-1939 i 1945-1947 był jego kuratorem). W 1936 r. mianowano go profesorem zwyczajnym. W 1937 r. wybrano go na dwuletnią kadencję dziekana Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Został aresztowany 6 listopada 1939 r. w czasie Sonderaktion Krakau. Przy aresztowaniu zrewidowano go. Po przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. 9 listopada 1939 r. został wywieziony koleją z Krakowa-Łobzowa do więzienia we Wrocławiu. 10 listopada 1939 r. osadzono go w więzieniu karnym przy Kletschkauerstrasse 31 (obecnie ul. Kleczkowska) lub więzieniu śledczym przy Freiburgerstrasse (obecnie ul. Świebodzka). 27 listopada 1939 r. po godz. 20,00 został przewieziony karetką więzienną na dworzec główny we Wrocławiu. Po dwugodzinnym oczekiwaniu w tunelu pod torami kolejowymi zapędzono go do pociągu. 28 listopada 1939 r. z przystanku leśnego za stacją kolejową w Oranienburgu około godz. 16,00 w padającym deszczu ze śniegiem przepędzono go do bramy KL Sachsenhausen i poddano procedurze przyjęcia (kąpiel, strzyżenie, odebranie ubrań, pieniędzy i zegarków, wydanie obozowych pasiaków). 29 listopada 1939 r. zapoznano go z regulaminem obozowym i przydzielono do baraku. W obozie prowadził wraz z T. Bilińskim kurs języka niemieckiego. 8 lutego 1940 r. został zwolniony z obozu. Po powrocie do Krakowa zaangażował się w działalność Rady Głównej Opiekuńczej. Brał udział w konferencji 31 marca 1943 r. u Struwego. W kwietniu 1943 r. jeździł do Katynia z kierowcą T. Siudutem i urzędnikami Schmidtem i Zimmermanem. Był dwukrotnie aresztowany przez Niemców: pierwszy raz 26 stycznia 1944 r. w związku z jego sprzeciwem wobec rezolucji popierającej Niemców, drugi raz 1944 r., kiedy członkowie Rady Głównej Opiekuńczej odmówili udziału w dożynkach odbywających się na Wawelu, a organizowanych przez generalnego gubernatora Hansa Franka. Jako adwokat bronił Polaków przed niemieckimi sądami specjalnymi – Sondergerichte (w związku z tą działalnością po wojnie został bezpodstawnie oskarżony o kolaborację z Niemcami, z oskarżeń tych został oczyszczony). Po wojnie powrócił do pracy na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W styczniu 1945 r. został jego pierwszym powojennym dziekanem. Kierował Katedrą Prawa Karnego. Od 1945 r. był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. Pracował na stanowisku zastępcy przewodniczącego Komisji Prawniczej Polskiej Akademii Umiejętności. Od 1950 r. był członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1953–1962 pracował w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Był przewodniczącym Komisji Nauk Prawnych w Oddziale Krakowskim Polskiej Akademii Nauk. W 1967 r. przeszedł na emeryturę. W 1967 r. wybrano go na członka rzeczywistego Polskiej Akademii Nauk. Od 1981 r. uczestniczył w pracach Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności. Był członkiem jego Społecznej Rady Legislacyjnej.            W 1985 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim otrzymał tytuł doktora honoris causa, a w 1986 r. taki sam tytuł na Uniwersytecie Gdańskim.
Zmarł 18 marca 1986 r. w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.       
Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta (1923), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.    
Był żonaty z Marią Kulinowską. Miał syna Władysława oraz córki Katarzynę i Małgorzatę.      
Archiwum Narodowe w Krakowie, Polko - 2, Sprawozdanie z działalności RGO za I kwartał 1943, s. 33; Barczyk Kazimierz, Grodziński Stanisław, Grzybowski Stefan, Obywatelskie Inicjatywy Ustawodawcze Solidarności 1980-1990, Warszawa 2001, s. 33, 513; Dzieje Krakowa.pl, http://archive.is/20140802092045/http://www.dziejekrakowa.pl/biogramy/index.php#selection-719.1-719.39 [dostęp 18 lutego 2021]; Halberda Jan, Słowo wstępne, [w:] <span class="reference-text" />Dziedzictwo prawne XX wieku. Księga pamiątkowa z okazji Jubileuszu 150 lat działalności Towarzystwo Biblioteki Słuchaczów Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. A. Zoll, J. Stelmach, J. Halberda, Kraków 2001; Migdał Konstanty, Siudut Tadeusz, Mój Katyń, „Gazeta Krakowska” 1998 nr 13 s. 11; Nekrolog Władysława Woltera, „Tygodnik Powszechny” 1986 nr 15, s. 4; Odeszli, „Kraków” 1986 nr. 3, s. 60; Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921-1924, Warszawa 1926, s. 21; S. Jerzy, Kto to przypomni Niemcom? http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html [dostęp 19 czerwca 2020]; Waltoś Stanisław, Profesor Tadeusz Zieliński -laudacja z okazji uroczystego odnowienia doktoratu, http://web.archive.org/web/2014*/http://www3.uj.edu.pl/alma/alma/36/01/05.html [dostęp 18 lutego 2021]; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 18;