Z Małopolska w II Wojnie Światowej

WYSPIAŃSKI Stanisław Mateusz Ignacy.        
Urodzony 15 stycznia 1869 r. w Krakowie. Syn Franciszka (rzeźbiarza i fotografika) i Marii z d. Rogowskiej. Od 1880 r. wychowywał się u wujostwa Joanny i Kazimierza Stankiewiczów. Był uczniem gimnazjum św. Anny w Krakowie. W okresie szkolnym podjął pierwsze znane dziś próby literackie i malarskie. W 1887 r. zapisał się na wydział filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1887-1890 i 1896-1897 uczęszczał na wykłady z historii, historii sztuki i literatury. Rozpoczął studia malarskie w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1890 r. wyjechał do Włoch, Szwajcarii, Francji, Niemiec i Austrii. W latach 1891-1894 trzykrotnie przebywał w Paryżu. Uczył się w prywatnej Academie Colarrosi. Żył wówczas w trudnych warunkach materialnych korzystając ze stypendium Szkoły Sztuk Pięknych. Powstały wówczas pierwsze dramaty jego autorstwa. Wrócił na stałe do Krakowa w sierpniu 1894 r. W lipcu 1898 r. wynajął pokój przy zbiegu Placu Mariackiego nr 9 i Rynku Głównego nr 4. Zaprojektował i częściowo wykonał polichromię w restaurowanym kościele franciszkanów. Jako malarz i dekorator nawiązał współpracę z Teatrem Miejskim w Krakowie. Rozwinął swoją twórczość dramatyczną. Bezskutecznie ubiegał się o posadę dyrektora teatru krakowskiego z konkretnym zamiarem i opracowanym planem uczynienia z niego pierwszej sceny narodowej. W połowie 1898 r. objął stanowisko kierownika artystycznego tygodnika „Życie”. W 1906 r. został profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W tym samym roku wybrano go do Rady Miejskiej. Był jednym z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. W ostatnim okresie życia schorowany i niedomagający fizycznie artysta leczył się w Rymanowie i w Bad Hall. Latem 1906 r. przeniósł się do swojej chaty w Węgrzcach.        
Zmarł na kiłę 28 listopada 1907 r. w Krakowie w prywatnej lecznicy, został pochowany w Krypcie Zasłuzonych na Skalce w Krakowie.        
Od 1900 r. był żonaty z Teodorą Teofilą Pytko, przysposobił jej syna Teodora, miał z nią córkę Helenę (1895-1971) i synów: Mieczysława (1899-1920) i Stanisława (1901-1967).