Z Małopolska w II Wojnie Światowej

DELLMAN Aleksander Karol Marcin.

Urodzony 16 grudnia 1894 r. w Kamionce Strumiłowej. Syn Dominika i Sabiny. Miał średnie wykształcenie. Należał do Związku Strzeleckiego. W 1914 r. był żołnierzem Legionu Wschodniego. W czerwcu 1915 r. został wcielony do armii austro-węgierskiej. Wysłano go na front włoskim. Został tam ranny i dostał się do niewoli. Wstąpił do Armii Polskiej we Francji. Po przyjeździe do Polski uczestniczył w walka z Ukraińcami. Był oficerem służby stałej kolejno w 5. pułku strzelców podhalańskich, 3. pułku strzelców podhalańskich, 86. pułku piechoty. Na stopień kapitana służby stałej w korpusie oficerów administracji w grupie administracji awansowano go ze starszeństwem z 1 lipca 1925 r. W marcu 1939 r. służył na stanowisku oficera mobilizacyjnego 13. pułku piechoty w Pułtusku. We wrześniu 1939 r. ewakuował nadwyżki pułkowe 13. pułku piechoty. Był oficerem wywiadu Związku Walki Zbrojnej w Tarnowie. W 1941 r. przeniesiono go na stanowisko kierownika kancelarii w Inspektoracie Kraków Związku Walki Zbrojnej. Zamieszkał w Krakowie przy ul. Jaworskiego 4/2. Od lutego 1943 r. był kwatermistrzem Inspektoratu Kraków Związku Walki Zbrojnej. Używał pseudonimów „Dziadek”, „Karol” „Stasiak”, „Urban”. Po zajęciu Krakowa przez Sowietów pozostał w konspiracji. W czerwcu i sierpniu 1945 r. dowodził akcjami ekspropriacyjnymi mającymi na celu zdobycie gotówki dla rodzin aresztowanych żołnierzy Armii Krajowej. 11 sierpnia 1945 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie. 28 marca 1946 r. został skazany przez Wojskowy Sąd Okręgowy w Krakowie na 5 lat więzienia. Na mocy amnestii karę darowano mu w całości. W maju bądź czerwcu 1946 r. założył Armię Polską w Kraju, lokalną organizację poakowską. Zorganizował kolejne dwie konfiskaty. Próbował podporządkować sobie oddziały z powiatów Wadowice i Myślenice. współpracował z Józefem Kurasiem „Ogień”. W styczniu 1947 r. wyjechał na Ziemie Zachodnie. Ujawnił się w 5 kwietnia 1947 r. Ujawnił się 05.04.1947 w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego we Wrocławiu. 28 października 1953 r. został ponownie aresztowany w Krakowie. Wyrokiem Sądu Powiatowego w Bydgoszczy skazano go 22 marca 1954 r. na 3 lata więzienia. Część kary odbywał w obozie pracy przymusowej w Mielęcinie.

Zmarł 1 marca 1969 r. (część źródeł błędnie podaje datę 6 kwietnia 1961 r.)

Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.<span style="mso-tab-count: 1" />

IPN Kr 074/167 Charakterystyka nr 168, Kwestionariusz osobowy Delman Aleksander, 13.V.1982, k. 22; Sr-196/46; Sr-719/48; Korkuć Maciej, Kuraś Józef [w:] Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956 t. 3, Kraków 1998, s. 97; Rajski Kajetan, O lepszą i sprawiedliwszą Polskę. Płk Aleksander Dellman „Urban”, „Dziadek” (1894-1969), „Biuletyn IPN” 2020 nr 5 (174); Rybka Ryszard, Stepan Kamil, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006, s. 299, 562;