Z Małopolska w II Wojnie Światowej

GĘBALA Stanisław.

Urodzony 13 marca 1906 r. w Suchej. Od 1920 r. mieszkał w Grębocinie w Zagłębiu Dąbrowskim. Był analfabetą. Pracował w firmie transportowej „Jędrzejowski”. Córka właściciela nauczyła go czytać i pisać. Dokształcał się na własną rękę. W 1923 r. podjął pracę górnika w kopalni „Kazimierz”. W 1925 r. został zredukowany. Podjął pracę w cementowni „Firlej” w Rejowcu. W maju 1926 r. uczestniczył w strajku. Został aresztowany. Po miesiącu zwolniono go z aresztu i cementowni. Podjął pracę w Fabryce Wyrobów Gumowych w Wolbromiu. Od 1927 r. był delegatem Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Chemicznego. W latach 1929-1938 należał do Komunistycznej Partii Polski. W 1932 r. został zwolniony z pracy. W kwietniu 1939 r. aresztowano go i 5 maja 1939 r. osadzono w Berezie Kartuskiej. Z obozu wyszedł 17 września 1939 r. Po wyjściu z obozu udał się do Baranowicz, a później do Kowla. Pracował na kolei. Za zgodą władz sowieckich przekroczył granicę Generalnego Gubernatorstwa i wrócił do rodzinnej wsi. Od grudnia 1939 r. ponownie pracował w Fabryce Wyrobów Gumowych w Wolbromiu. W 1940 r. Był jednym z głównych organizatorów próby odbudowy Komitetu Dzielnicowego Komunistycznej Partii Polski w Suchej. W kwietniu lub maju 1942 r. spotkał się w towarzystwie Edwarda Andrysika w Charsznicy z Romanem Śliwą „Weber”, sekretarzem Komitetu Obwodowego Polskiej Partii Robotniczej w Krakowie. W połowie 1942 r. wszedł w skład sztabu Dzielnicy „Warka” Gwardii Ludowej Polskiej Partii Robotniczej. Używał pseudonimu „Kaleka”. Był poszukiwany przez gestapo. W 1943 r. został w miejsce Józefa Śliwy „Józek” komendantem Okręgu Miechów Gwardii Ludowej Polskiej Partii Robotniczej. W domu Królikowskich na Wiktórce odbierał jesienią 1943 r. od Augusta Dymona „August II” - rozpoczynającego działalność w miechowskiem - list polecający od sekretarza Komitetu Obwodowego Polskiej Partii Robotniczej w Krakowie Anastazego Kowalczyka „Nastek”. Był oficerem operacyjny oddziału Tadeusza Grochala „Tadek Biały”. Awansowano go na stopień porucznika Armii Ludowej. W styczniu 1944 r. uczestniczył w odprawie przy ul. Kalwaryjskiej 25 w Krakowie. Od 20 maja 1944 r. w stopniu sierżanta był zastępcą dowódcy grupy wypadowej Obwodu Krakowskiego Armii Ludowej. W połowie lipca 1944 r. został oficerem operacyjnym Komendy Obwodu Krakowskiego Armii Ludowej. Został sekretarzem Obwodu Krakowskiego Polskiej Partii Robotniczej. W październiku 1944 r. został komendantem Obwodu Krakowskiego Armii Ludowej (zajmował to stanowisko do stycznia 1945 r.). Wg innego źródła 3 października 1944 r. został oficerem operacyjnym Okręgu Miechów Armii Ludowej. Nocą 6 na 7 grudnia 1944 r. brał udział w obradach partyjnych w domu Falkowskiego we Włodzimierzowie. Po wkroczeniu Sowietów do Krakowa służył w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie. W 1947 r. przeniesiono go do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

Garas Józef Bolesław, Czołówka ląduje w mroku, Warszawa 1981, s. 93; Guzik Józef, Działacze i partyzanci Ziemi Miechowskiej 1939-1945, Wawrzeńczyce 1983, s. 23; Topór Marian, Taki los wypadł nam (cz. III), „Okruchy wspomnień z lat walki i martyrologii AK” ŚZŻAK 1999 nr 29, s. 114; Trzaska Jan, Druga twarz Augusta, Warszawa 1969, s. 20; Ważniewski Władysław, Miechowsko-pińczowscy komuniści w konspiracji 1939 – 1943, „Najnowsze Dzieje Polski” 1967 nr 11, s. 28, 35; Ważniewski Władysław, Republika Pińczowska, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1967 nr 3, s. 185; Ważniewski Władysław, Walki partyzanckie nad Nidą 1939 – 1945, Warszawa 1969, s. 73, 315; Wieczorek Mieczysław, Armia Ludowa w 1944 roku, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1974 nr 2, s. 170;