Z Małopolska w II Wojnie Światowej

KSIĘŻARCZYK Franciszek.                  

Urodzony 4 grudnia 1906 roku w Dąbiu koło Chrzanowa. Syn Kazimierza i Marii. Pracował jako robotnik w fabryce chemicznej w Jaworznie. Został zwolniony z pracy. Podjął pracę w kopalni. W latach 1924 - 1928 należał do Polskiej Partii Socjalistycznej. Został powołany do służby wojskowej w 1927 r. Ukończył szkołę podoficerską. Po zwolnieniu za służby wojskowej był bezrobotny. W 1930 r. wyjechał do Francji. 22 grudnia 1936 r. wstąpił na ochotnika do armii republikańskiej w Hiszpanii. Dowodził drużyną w XIII Brygadzie Międzynarodowej. W lutym 1937 r. uczestniczył w walkach nad Jaramą. Ukończył szkołę oficerską Brygad Międzynarodowych, 14 lipca 1937 r. został dwukrotnie ranny pod La Mocha. Był zastępcą dowódcy batalionu w walkach pod Saragossą. Od 1938 r. dowodził batalionem. W walkach pod Sierra Quemada w Andaluzji stracił oko. Dowodził batalionem im. A. Mickiewicza w czasie ofensywy nad Ebro. Był członkiem Komunistycznej Partii Hiszpanii. Prowadził pożegnalną defiladę „Dąbrowszczaków” w Barcelonie. 30 grudnia 1938 r. wrócił do Francji. Należał do Francuskiej Partii Komunistycznej. Pracował jako górnik. Po klęsce Francji przerzucono go do Generalnego Gubernatorstwa. Brał udział w partyzanckiej potyczce pod Zalezianką. Był Komendantem Okręgu Warszawa-Miasto Gwardii Ludowej Polskiej Partii Robotniczej. Używał pseudonimu "Michał". 18 grudnia 1942 r. w lokalu przy ul. Prądnickiej Bocznej w Krakowie przeprowadził odprawę, na której ustalono plan akcji na lokale rozrywkowe przeznaczone tylko dla Niemców. Był szefem Wydziału Zaopatrzenia i Broni Sztabu Głównego Gwardii Ludowej Polskiej Partii Robotniczej. W maju 1943 r. inspekcjonował oddziały komunistycznej partyzantki na kielecczyźnie. Był pełnomocnikiem Sztabu Głównego Gwardii Ludowej Polskiej Partii Robotniczej w Krakowskiem. Od lutego do 15 sierpnia 1944 r. Komendant Obwodu Armii Ludowej na stałe przebywającym na terenie Okręgu Miechów. 7 sierpnia 1944 r. w Grabach nakłaniał kapitana Józefa Dmowskiego „Nemo” z Armii Krajowej do współpracy. Przed przebiciem frontu przez 1. Brygadę Armii Ludowej Ziemi Krakowskiej rozbijał w taborach butelki z wódką, aby zapobiec pijaństwu w oddziałach. Przeszedł przez front pod Stopnicą 15 sierpnia 1944 r. Od 17 sierpnia 1944 do 31 grudnia 1947 r. zwalczał niepodległościowe podziemie. Został komendantem wojewódzkim Milicji Obywatelskiej w Rzeszowie. Od 29 sierpnia 1945 r. był Komendantem Wojewódzkim Milicji Obywatelskiej w Warszawie. 1 września 1945 r. organizował I Zjazdu Uczestników Walki Zbrojnej z Niemieckim Najeźdźcą w sali warszawskiej „Romy”. 5 listopada 1946 r. przeniesiono go na stanowisko komendanta wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w Krakowie. Mieszkał przy ul. Biskupiej 2 w Krakowie. 16 maja 1947 r. wybrano go na zebraniu organizacyjnym wiceprezesem Towarzystwa Przyjaciół Rodziny Milicyjnej w Krakowie[1]. 13 lutego 1948 r. został przeniesiony na stanowisko zastępcy Komendanta Głównego Milicji Obywatelskiej do spraw polityczno-wychowawczych. 31 lipca 1949 r. został zastępca Komendanta Głównego Milicji Obywatelskiej. Od 7 do 11 września 1950 był oddelegowany do Niemieckiej Republiki Demokratycznej. 1 stycznia 1954 r. przekazano go do dyspozycji Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1957 - 1962 służył na stanowisku Szefa Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego. Później był zastępca komendanta Śląskiego Okręgu Wojskowego. W latach 1962 - 1968 był zastępca szefa Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego. Od 30 stycznia 1969 r. do 24 grudnia 1971 r. pracował jako attaché wojskowy, morski i lotniczy przy Ambasadzie PRL w Sofii w Bułgarii. Został mianowany na stopień generalski. 22 października 1984 r. brał udział w I Zlocie Byłych Żołnierzy Gwardii Ludowej i Armii Ludowej Obwodu Krakowskiego w Krakowie.

Zmarł 3 grudnia 1991 roku w Warszawie. 

Odznaczony Krzyżem Grunwaldu I klasy (1 stycznia 1945 r. ), Orderem Budowniczych Polski Ludowej (1976 r. ), wpisany do Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich (1983 r. ).         
IPN BU 698/1902 t. 1-2, IPN BU 2602/10966, Akta osobowe Księżarczyk Franciszek; IPN Kr 075/32 WRN-PPS województwo krakowskie kryptonim „V-2”; IPN Kr 0163 (2181/MO, 4787/78/5 Akta osobowe Księżarczyk Franciszek; http://katalog.bip.ipn.gov.pl/showDetails.do?idx=KS&katalogId=2&subpageKatalogId=2&pageNo=1&nameId=29706&osobaId=62761& [dostęp 31 grudnia 2015 r.]