Z Małopolska w II Wojnie Światowej

RYSIEWICZ Jadwiga Barbara.             
Urodzona 4 grudnia 1921 r. w Grybowie. Córka Mikołaja (Legionisty, urzędnika) i Genowefy (rolniczki). Miała braci: Adama (urodzonego w 1918 r. bojowca Gwardii Ludowej Polskiej Partii Socjalistycznej Wolność Równość Niepodległość używającego pseudonimu „Teodor”, poległego 20 czerwca 1944 r.) i Kazimierza (urodzonego w 1919 r., bojowca Gwardii Ludowej Polskiej Partii Socjalistycznej Wolność Równość Niepodległość używającego pseudonimu „Rzepa”, zmarłego w 1976 r.). Do szkoły powszechnej uczęszczała w Grybowie. Po jej ukończeniu kontynuowała naukę w Żeńskim Gimnazjum i Liceum w Nowym Sączu, a później w krakowskim liceum. Po wybuchu wojny wróciła do rodzinnego domu. Od grudnia 1939 r. uczestniczyła w akcji przerzucania przez granicę żołnierzy i oficerów zdążających do Wojska Polskiego we Francji. Była łączniczką, używała pseudonimów „Mama”, „Zocha”, „Zośka”. Zajmowała się kolportażem „Wolności” i „Naprzodu”. Początkowo odbierała prasę w Wilczyskach od łącznika, później sama jeździła po nią do Krakowa. Woziła także pocztę dla Obwodu Limanowa Związku Walki Zbrojnej. Współpracowała z ruchem ludowym. Zameldowała u siebie w Wilczyskach łączniczkę Danutę Gerlach, której aresztowanie 13 lutego 1943 r. z dokumentami z Wilczysk spowodowało dekonspirację i konieczność ukrywania się. Mieszkała u wujostwa Krzystoniów przy ulicy Lubicz w Krakowie, potem przy Starowiślnej 99, gdzie redagowano i powielano „Wolność” i „Naprzód”. Przygotowywała matryce powielaczowe. Uczestniczyła w akcji pomocy Żydom. Organizowała ich wyjazdy do Rzeszy pod fałszywymi nazwiskami - na roboty przymusowe oraz dostarczała fałszywych dokumentów. Przeprowadziła się na ul. Mostową 8. Kierowała sekcjami sanitarną i łączności. Utrzymywała kontakt z Biurem Informacji i Propagandy Okręgu Kraków Armii Krajowej. Przed akcją na krakowski Arbeitsamt 28 stycznia 1943 dostarczyła na Lubelską 25 materiał wybuchowy. We wrześniu 1943 r., po wpadce komórki legalizacyjnej, ewakuowała z opieczętowanego domu pieczęcie, blankiety i gotowe dokumenty. Od Władysława Wójcika odebrała kartotekę ludzi podejrzewanych o współpracę z Niemcami i przekazała dla Komendanta Okręgu Gwardii Ludowej Polskiej Partii Socjalistycznej Wolność Równość Niepodległość. Współpracowała przy przerzuceniu do lasu zbiegłego sowieckiego jeńcaMichała Kabanowa. W sierpniu 1944 r. przeszła do bezpośredniej działalności w partyzantce. Uczestniczyła w wielu akcjach zbrojnych w Miechowskiem i w rejonie Babiej Góry. Awansowano ją na stopień porucznika. Pod koniec okupacji została wycofana z udziału w akcjach zbrojnych i skierowana do organizowania zaopatrzenia dla oddziałów leśnych. Władysław Wójcik na polecenie Mieczysława Bobrowskiego przekazał jej w 1944 r. dla Komendanta Okręgu Gwardii Ludowej Polskiej Partii Socjalistycznej Wolność Równość Niepodległość kartotekę ludzi podejrzewanych o współpracę z Niemcami. W 1944 r. była łączniczką Mariana Bomby. Kontaktowała się z Władysławem Tkaczukiem w Skawinie. Była zaręczona z NN „Gordonem” (KUC?) (zginął w czasie okupacji niemieckiej). Józef Mamak w obecności Jana Rejmana wręczył jej Skomielnej Białej 7 pistoletów (6 Parabellum i 14 strzałową FN). W lutym 1945 r. przyjechała do Krakowa z zamiarem podjęcia studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1945 r. przed aresztowaniem mieszkała przy ulicy Mostowej w Krakowie jako „Zofia Jabłońska”. Mieszkała przy ul. Grottgera w Krakowie. W czasie rewizji znaleziono u niej w domu dwa pistolety. Została aresztowana w czerwcu 1945 r. Osadzono ją w areszcie śledczym Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego przy placu Inwalidów w Krakowie. Była torturowana w śledztwie. Została zwolniona w październiku 1945 r. Wyjechała do Warszawy. Podjęła studia historyczne na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1946 r. pojechała z Marianem Bombą do Limanowej. W domu Mamaków przy ulicy Rzecznej spotkała się z Bernardem Gromadką. 10 lutego 1947 r. objęto ją grupowym opracowaniem agenturalnym „Gracze”. Latem 1947 r. za pośrednictwem Jerzego Tabeau przekazała pieniądze przeznaczone na pomoc dla „Izy” Florczyk. Została aresztowana 7 czerwca 1947 r. w mieszkaniu Olgi Stande po przyjeździe na egzaminy wstępne do Łodzi. Zwolniona z więzienia, ale nadal zagrożona aresztowaniem nielegalnie opuściła w 1947 r. Polskę. Wyjechała do Paryża, gdzie poznała swego przyszłego męża. W 1953 r. przeniosła się do Monachium i podjęła pracę w Radiu Wolna Europa.                                 
Zmarła 29 sierpnia 1965 r., pochowano ją na monachijskim cmentarzu Nordfriedhof. Dzięki staraniom matki jej prochy przeniesiono na cmentarz parafialny w Wilczyskach.    
Zamężna Rożankowska, miała córkę Zofię.
IPN Kr 009/5086 Teczka personalna Tabeau Jerzy; IPN KR 010/9128 Sękowski Ignacy; IPN-Kr 010/10268 Grupowa sprawa ewidencyjno-obserwacyjna Rzeźnik Stefan, Bomba Marian; IPN Kr 075/32 WRN-PPS województwo krakowskie kryptonim „V-2”; IPN Kr 111/2761 Stanisław Długosz s. Józefa, zam. Kamienna Góra, b. Dowódca oddziału organizacji WRN w czasie okupacji, podejrzany o nielegalne przechowywanie broni w pow. Miechowskim (art. 4 $ 1 MKK); IPN Kr 111/3157 Władysław Wójcik s. Józefa, Władysław Dziadoń s. Jana, Zdzisław Brablec s. Zygmunta, b. Żołnierze WRN z czasów okupacji podejrzani o nielegalne przechowywanie broni i rozpowszechnianie fałszywych wiadomości na szkodę Polski Ludowej; Bieniek Józef, Dzieje „Zochy”, „Almanach Sądecki” R. VI nr 1 s. 52-73; Filar Alfons, U podnóża Tatr, Warszawa 1985, s. 106; Lewandowska Stanisława, Kryptonim „Legalizacja” 1939-1945, Warszawa 1984, s. 117, 293; Mazur Grzegorz, Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939-1945, Warszawa 1987, s. 200; Uziembło Adam, Ludzie i Tatry, Kraków 1987, s. 320;