TRZASKA Jan

Z Małopolska w II Wojnie Światowej

Aktualna wersja na dzień 18:09, 16 wrz 2023

TRZASKA Jan.

Urodzony 17 lipca 1918 r. w Łobzowie. W 1937 r. zgłosił się na ochotnika do służby w 9. pułku ułanów w Trembowli. Przeniesiono go do batalionu Korpusu Obrony Pogranicza „Czortków”. W. Sulewski błędnie podaje, że we wrześniu 1939 r. był podchorążym; z uwagi na brak wówczas średniego wykształcenie było to niemożliwe. W stopniu kaprala brał udział w kampanii wrześniowej 1939 r. Pod Zamościem dostał się do niemieckiej niewoli. Zbiegł z konwoju i wrócił do Łobzowa. Wspólnie z Janem Koniecznym „Gorący” zorganizowali w grudniu 1939 r. w Łobzowie grupę młodzieży. Współredagował łobzowskie „Wiadomości Radiowe" dla których prowadzili nasłuch radiowy. Obaj zostali aresztowani przez żandarmerię 28 października 1940 r. podczas nasłuchu radiowego. Był torturowany w areszcie w Wolbromiu. Zwolniono go po kilku dniach. Od wiosny 1940 r. należał do Związku Walki Zbrojnej. Tomasz Kycia przeciągnął do Gwardii Ludowej Polskiej Partii Robotniczej. W sierpniu 1943 r. przeszedł do Gwardii Ludowej Polskiej Partii Robotniczej (formalnie była to dezercja). Używał pseudonimu „Gutek”. W październiku 1943 r. objął w stopniu porucznika Gwardii Ludowej Polskiej Partii Robotniczej stanowisko dowódcy oddziału partyzanckiego. W styczniu 1944 r. brał udział w odprawie przy ul. Kalwaryjskiej 25 w Krakowie. 4 kwietnia 1944 r. pod Imbramowicami zlikwidował NN „Rysia” – prowokatora z Gestapo. 7 kwietnia 1944 r. patrol z jego oddziału zastrzelił we wsi Tczyca czterech ukraińskich policjantów. Innym razem j oddział rozstrzelał w Koryczanach kolejnych 7 Ukraińców. 24 kwietnia 1944 r. jego oddział walczył pod Wierzbnem z niemiecką żandarmerią. 25 kwietnia 1944 r. jego oddział urządził w Wierzbiu zasadzkę na policjantów z Charsznicy. Po wycofaniu się z Wierzbia oddział został otoczony przez ekspedycję pościgową żandarmerii niem. w leśniczówce Udórz (w walce zginęło 6 partyzantów) Tego samego dnia z oddziału odeszło 11 byłych jeńców sowieckich.4 maja 1944 r. brał udział w strzelaninie z Bahnschutzami w Podlesicach. 18 maja 1944 r. Niemcy rozbili jego oddział w potyczce pod Dziadówkami Otolskimi (w walce brał udział m.in. fałszywy oddział partyzancki Jakoba Libbersa). Brał udział w starciu patroli polskiego i niemieckiego w Wolbromiu. Utrzymywał przyjacielskie stosunki z Józefem Dmowskim „Nemo". Jego oddział przeformowano w 5. kompanię 1. Brygady Armii Ludowej Ziemi Krakowskiej. 13 lipca 1944 r. jego oddział odbierał w rejonie Podlesic sowiecki zrzut. Desantowano wówczas grupę porucznika Antoniego Janczaka "Antek" z ludowego Wojska Polskiego. 31 lipca 1944 r. jego oddział stoczył potyczkę pod Młodzawami Dużymi. 9 sierpnia 1944 r. jego oddział atakował niemiecką kolumnę w rejonie Chrobrza. 9 sierpnia 1944 jego oddział wspólnie z sowieckim oddziałem Nikołaja Kazina „Kalinowski” zorganizował zasadzkę w rejonie Trzonowa. Jego oddział walczył 11 sierpnia 1944 r. w rejonie Trzonówka. 12 sierpnia 1944 r. potyczce pod Sadkiem został ranny. Przed odejściem 1. Brygady Armii Ludowej Ziemi Krakowskiej za front odesłano go do Placówki w Baranowie. Do zdrowia wrócił w październiku 1944 r. Od 10 do 26 października 1944 r. był oficerem operacyjnym Okręgu Miechów Armii Ludowej. 11 października 1944 r. brał udział w zebraniu w domu Satra w Janowicach, na którym uchwalono przekształcenie Placówkę w Dzielnicę „Jadwiga”. W 1945 r. pracował w Świdnicy. Zdał maturę.

Bieszczanin Zygmunt, 1 Partyzancka Brygada AL Ziemi Krakowskiej im. Bartosza Głowackiego, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1978 nr 4 s. 181, 188, 189, 190; Bieszczanin Zygmunt, Linia śmierci, Warszawa 1970, s. 101; Garas Józef Bolesław, Czołówka ląduje w mroku, Warszawa 1981, s. 26; Guzik Józef, Działacze i partyzanci Ziemi Miechowskiej 1939-1945, Wawrzeńczyce 1983, s. 51; Jarowiecki Jerzy, Konspiracyjna prasa w Krakowie w latach okupacji hitlerowskiej 1939-1945, Kraków 1986, s. 120; Michta Norbert, Wspomnienia znad Nidzicy, Warszawa 1970, s. 226; Sulewski Wojciech, Pod bokiem Generalnego Gubernatora, Warszawa 1965, s, 93; Trzaska Jan, Druga twarz Augusta, Warszawa 1969, s. 20, 24, 33, 63; Ważniewski Władysław, Bój o Republikę Pińczowską 1944, Warszawa 1972, s. 35; Ważniewski Władysław, Walki partyzanckie nad Nidą 1939 – 1945, Warszawa 1969 s. 44, 183, 190, 191, 260, 347, 350; Wieczorek Mieczysław, Armia Ludowa w 1944 roku, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1974 nr 2 s. 170; Wieczorek Mieczysław, Rozwój działań partyzanckich Armii Ludowej. Styczeń-kwiecień 1944 roku, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1978 nr 3 s. 182; Wieczorek Mieczysław, Siły partyzanckie Armii Ludowej w 1944 roku, Wojskowy Przegląd Historyczny 1975 nr 3 s. 105; Zapiski bibliograficzne, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1968 nr 4 s. 355;