Z Małopolska w II Wojnie Światowej

HEIN Wincenty.      
Urodzony 3 czerwca 1909 r. w Miechocinie, powiat Tarnobrzeg. Syn Wincentego (urzędnika) i Kazimiery. W 1928 r. zdał maturę w gimnazjum w Bochni. W 1932 r. ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1933 r. został absolwentem Wyższego Studium Handlowego w Krakowie. Odbył aplikację prokuratorską (?). Od 1935 r. pracował na stanowisku referendarza w Oddziale Prokuratorii Generalnej w Katowicach. Egzaminy adwokackie i sędziowskie zdał w 1938 r. Ze względu na stan zdrowia nie odbył służby wojskowej. We wrześniu 1939 r. nie został zmobilizowany. Ewakuowano go na Kresy Wschodnie. Po zakończeniu kampanii wrześniowej 1939 r. wrócił do Bochni. Od października 1939 r. działał w konspiracji. W listopadzie 1939 r. założył w Bochni Biuro Pośrednictwa Handlowego – pod jego przykrywką mógł podróżować po okupowanym kraju. W grudniu 1939 r. został zaprzysiężony na rotę Związku Walki Zbrojnej w konspiracyjnym lokalu przy ulicy Pomorskiej 1 w Krakowie (naprzeciwko siedziby Gestapo!). Dla wywiadu Związku Walki Zbrojnej opracował wykazy i lokalizacje obozów jenieckich na trenie Rzeszy. Od początku 1940 r. budował dla potrzeb przerzutów granicznych siatkę konspiracyjną na Podhalu. W połowie 1940 r. przerzucił do Zakliczyna zbiegłego z więzienia Montelupich w Krakowie Aleksandra Bugajskiego „Halny”. Przewoził z Podhala do Krakowa pieniądze przesyłane z ambasady w Budapeszcie (raz wiózł kwotę miliona złotych). Od kwietnia 1941 r. pracował w dziale Opieki nad Więźniami i Ich Rodzinami krakowskiej Rady Głównej Opiekuńczej. Pomagał więźniom KL Auschwitz i więzienia Montelupich. Od maja 1941 r. we współpracy z pracownicą „Patronatu” I. Kuśnierzewską tworzył tajną kartotekę więźniów Montelupich (9 tys. kart formatu pudełka od zapałek). Używał wówczas pseudonimów „Pan z Cukierkami”, „Święty Mikołaj”, „Wit”. Materiały dla wywiadu Związku Walki Zbrojnej przekazywał Zygmuntowi Kłopotowskiemu. 11 lutego 1942 r. został aresztowany przez Niemców w Bochni w związku z kontaktami z organizacjami podziemnymi na Podhalu. Osadzono go w więzieniu Montelupich. 3 lipca 1943 r. został wywieziony do KL Auschwitz. Współpracował z obozowym ruchem oporu. 23 października 1943 r. przeniesiono go (z transportem 1500 więźniów) do KL Buchenwald i oznaczono numerem 34475. 6 listopada 1943 r. z 300 współwięźniami został przeniesiony do KL Mittelbau Dora. 24 stycznie 1945 r. wysłano go do podobozu w Nordhausen. 3 kwietnia 1945 r. przeżył wielkie omyłkowe bombardowanie obozu przez lotnictwo amerykańskie. 11 kwietnia 1945 r. został uwolniony z obozu w Nordhausen. Współpracował z War Crimes Investigating Team nr 688 22 (zespół śledczy do badania zbrodni wojennych przy 1. Armii USA). 15 maja 1945 r. przeniesiono go do Office War Crimes Branch U.S. Forces European Theater w Wiesbaden. 4 kwietnia 1946 r. został przekazany Polskiej Misji Wojskowej Badania Niemieckich Zbrodni Wojennych. 30 maja 1946 r. wrócił samolotem do Polski, na lotnicko Okęcie w Warszawie, eskortując grupę wydanych Polsce zbrodniarzy wojennych – m.in. komendanta KL Plaszow, Amona Goetha. 5 lipca 1946 r. został członkiem Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce. Mianowano go na stopień majora ludowego Wojska Polskiego. W lipcu 1946 r. oddelegowano go do Wiesbaden w celu poszukiwania dalszych materiałów o zbrodniach niemieckich. Został zastępcą szefa Polskiej Misji Wojskowej. W związku z przeniesieniem przez Amerykanów siedziby Misji do Augsburga złożył raport o zwolnienie ze służby. 3 lutego 1947 r. formalnie zdemobilizowano go. Wrócił do Krakowa. Od 2 kwietnia 1947 r. był współorganizatorem działu Zagranicznego Państwowego Muzeum w Oświęcimiu. 28 kwietnia 1947 r. wpisano go na listę adwokacką. Prowadził własną kancelarię. Mieszkał przy ulicy 18 stycznia (dziś Królewska) w Krakowie. Od sierpnia do grudnia 1947 r. uczestniczył jako świadek i prokurator pomocniczy w procesie załogi KL Dora-Mittelbau. W latach 1947-1952 był zastępcą przewodniczącego Komisji Historycznej Muzeum w Oświęcimiu. Od 1950 r. pracował jako radca prawny, m.in. Państwowego Muzeum w Oświęcimiu. Należał do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz do Związku Inwalidów Wojennych. W marcu i kwietniu 1965 r. współpracował z Prokuraturą Krajową Północnej Nadrenii-Westfalii w związku z procesem zbrodniarzy w KL Dora-Mittelbau. Od 1 do 10 marca 1966 r. brał udział w międzynarodowej studenckiej sesji naukowej w Berlinie poświęconej problematyce KL Mittelbau-Dora. W kwietniu 1966 r. uczestniczył w spotkaniu byłych więźniów KL Buchenwald-Dora w Pradze. W latach 1966-1967 współpracował z Prokuraturą Generalną Niemieckiej Republiki Demokratycznej. W maju 1968 r. występował jako świadek oskarżenia i zarazem ekspert przed Sądem Przysięgłych w Essen. W marcu 1971 r. brał udział w spotkaniu byłych więźniów KL Mittelbau-Dora w Paryżu. 1 lipca 1975 r. przeszedł na rentę, a 30 lipca 1977 r. na emeryturę. Był członkiem Stowarzyszenia Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej.       
Zmarł 15 października 1993 r. w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu komunalnym przy ul. Orackiej w Bochni.          
Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1984 r.), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972 r.), Złotym Krzyżem Zasługi (1970 r.), Krzyżem Oświęcimskim (1986 r.).     
Był żonaty z Zofią (nauczycielką).   
IPN Kr Kartoteka ogólnoinformacyjna; Dyrcz Rafał, Kotarba Ryszard, Spuścizna Wincentego Heina, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej”, Warszawa 2010, t. 3, s. 117-127; Hein Wincenty, Jakóbiec Czesława, Montelupich, Kraków 1985, s. 248, 350, 352, 389; Jankowski Stanisław Maria, Monte, Warszawa1983, s. 42;