1944 sierpień 06

Z Małopolska w II Wojnie Światowej

Wersja z 16:24, 19 wrz 2023

6 sierpnia 1944 r.

Wyższy  dowódca SS i policji w dystrykcie krakowskim wezwał Polaków z roczników 1909 – 1928 do budowy umocnień polowych wokół Krakowa.

Policja niemiecka przeprowadziła dużą łapankę w Krakowie w związku ze spodziewanym wybuchem powstania w tym mieście. Zatrzymano 8000 młodych mężczyzn, których osadzano w więzieniu Montelupich, w obozie przejściowym na Prądniku i w KL Plaszow. Większość zatrzymanych zwolniono po kilku dniach lub tygodniach, ale znaczna liczbę mężczyzn wywieziono do obozów koncentracyjnych w Rzeszy. 

W KL Auschwitz rozstrzelano Leonida Czetyrkę „Kolka”, dowódcę grupy wypadowej Gwardii Ludowej Polskiej Partii Robotniczej w Płaszowie.

W KL Plaszow rozstrzelano 10 młodych Żydówek.

Z KL Plaszow do Durchgangslager Birkenau wywieziono 7500 Żydówek.

W siedzibie krakowskiego gestapo rozstrzelano Leonida Czetyrkę "Kolka" (wg. innego źródła wywieziono go do KL Auschwitz, skąd próbował ucieczki).

Został aresztowany po raz drugi, wraz z matką Kunegundą, żołnierz Związku Odwetu Związku Walki Zbrojnej Józef Baster „Rak” (inne źródła podaja datę aresztowania na 26 sierpnia 1944 r.). Osadzono go w więzieniu Montelupich. W czasie śledztwa był torturowany, wieszano go za skute ręce na drzwiach przy ul. Pomorskiej 2, duszono maską przeciwgazową. Wywieziono go we wrześniu 1944 r. do KL Flossenburg. Zbiegł z obozu 27 października 1944 r. Po powrocie do Krakowa w listopadzie 1944 r. nadal działał w Kedywie.

Na Czerwonym Prądniku nie doszła do skutku zbiórka ochotników do wstąpienia do oddziałów partyzanckich krakowskiego Kedywu (m.in. Konrada Nitzschke "Konar"), która zapowiadał Leon Klaja "Lach".  Kilka dni później January Klaja "Grunwald" i Konrad Nitzschke „Konar” wyjechali na własną rekę do Kocmyrzowa z zamiarem dołączenia do partyzantki. Przeszli pieszo do Biórkowa, gdzie dołączyli do oddziału Armii Krajowej „Błyskawica” dowodzonego przez „cichociemnego” Ryszarda Nuszkiewicza „Powolny”.

Patrol Odcinka "Żelbet" Obwodu Kraków Miasto Armii Krajowej przeprowadził akcję na magazyny firmy „Atlas” przy ulicy Potockiego 3. Jednym z uczestników był Józef Proficz "Duce". (Data jest wątpliwa z uwagi na prowadzone tego dnia masowe aresztowania na ulicach).

Tadeusz Franiszyn "Jagoda" filmował wydarzenia „czarnej niedzieli” na ul. Franciszkańskiej w Krakowie.

Na terenie fabryki „Solvay” w Krakowie odbyła się premiera Wiesława Kazimierza Brodzińskiego w wykonaniu J. Bartuli, J. Borys, A. Kiernickiej, B. Kulikowskiej, E. Pachońskiej, W. Pawłowskiej, J. Procner i A. Szczepkowskiego ze zorganizowanego przez Wiktora Sadeckiego konspiracyjnego Zespołu Młodych.

3. kompania 1. Brygady Armii Ludowej Ziemi Krakowskiej dowodzona przez Zygmunta Bieszczanina "Adam" rozbiła w Złotej niemiecką kolumnę.

Kolejną noc desantowano oddział NKWD "Borba" (Walka) w rejonie Grabiów. Lądował wówczas dowódca grupy pułkownik Nikołaj Kazin "Kalinowski". Część źródeł podaje że tej nocy skakał Aleksiej Drumaszko "Stasik" (inne źródła podają jako datę jego skoku 27 lub 28 lipca 1944 r.).Lądowała wtedy część oddziału "Awangarda" (w tym Wiera Glinicka), jak również Kurt Peters "Willy", Wasilij Tichonin "Wasyl".